Ngô Văn Phú
CỜ LAU DỰNG NƯỚC
Ngô Quyền mất. Tin vua băng hŕ vừa loan ra, thì kinh thành, các cửa đã đóng cả lại. Quân túc vệ, không cho các tướng vào chịu tang. Một lúc sau từ trong cung điện Loa Thành lệnh được truyền ra:
- Vua đă mất cần người có chủ. Con vua là Xương Văn và Xương Ngập còn chưa đủ lông cánh cần phải giúp dập. Dương tướng quân tạm xưng là Bình Vương. Khi nào Xương Ngập, Xương Văn cứng cáp sẽ lại trả ngôi vương như cũ.
Người trong thành nhao nhao:
- Dương Tam Kha, ỷ thế Dương quốc mẫu làm loạn rồi! Họ Dương cướp ngôi vua rồi!... Mọi người còn chưa biết tính sao. Ngô Xương Ngập là con trưởng của Ngô Quyền, sợ cậu giết mình, liền đem thủy quân từ Loa Thành, ra sông Nguyệt Đức, xuôi bến Bình Than qua Lục Đầu rồi về đóng ở Nam Sách Giang.
Bấy giờ Lệnh Công là Phạm Phòng át, đóng quân ở Trà Hương, quân gia của Ngô Xương Ngập quá mỏng, không được bao nhiêu. Còn đang lưỡng lự không biết đi đâu về đâu, thě có người hầu già, níu áo lại, quỳ xuống bảo rằng:
- Phạm Lệnh Công ở gần đây, lŕ người được dân chúng mến đức, quân đông, thóc nhiều, ta có thể đến nương tựa được.
Ngô Xương Ngập đang bối rối, nói:
- Ta vừa thoát chết ở nơi hang hùm, lại thấy Phạm Lệnh Công ở Trà Hương, nếu mò đến, liệu có gặp người tốt không. Chẳng may, họ Phạm có lòng kia khác thì có khác gì tránh vuốt hùm lại mắc vào nọc rắn.
Người hầu già nói:
- Phía sau Dương Nam Kha sai hai chỉ huy sứ là Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc cất binh sầm sập tới, ta chỉ có vài trăm quân, đất hiểm không có, quân thủy chỉ có vŕi chục chiếc thuyền, chống đỡ lŕm sao nổi. Tôi nghe từ ngày Ngô chúa của chúng ta còn, Phạm Phòng át đã khuyên vua không nên quá tin vào họ Dương. Nhưng vua không nghe, do đó bị Dương quốc mẫu và Dương Tam Kha rèm báng mà phải bỏ triều đình sang đất Nam Sách để trấn giữ phía đông. Vua thuận nghe theo. Xem thế thě họ Phạm ghét họ Dương, không ưa gì? Ngô Xương Ngập vốn hay nghi ngờ, nói:
- Nhưng cha ta đă nghe Dương Tam Kha, đưa Phạm Lệnh Công khỏi tước vị cao, phải ra đất ngoŕi trấn giữ, thì lòng dạ của ông đối với họ Ngô, đâu cňn như trước nữa?
Người hầu già nói:
- Phạm Lệnh Công không phải con người như thế đâu!
Đang nói chuyện thě thấy ở dưới sông một đoŕn thuyền vun vút lao lên, đôi bờ phía trên những toán kỵ binh đang phóng tới. Bụi cát trên bờ sông khói bay mù mịt.
Ngô Xương Ngập chưa nhận ra đó lŕ quân của ai, liền dàn thuyền, sai quân thân tín, giương cung, lắp tên liều chết giao chiến. Nhưng từ phía dưới, một thuyền lớn của chủ tướng có cột cờ lớn, phấp phới bay một chữ Phạm, một viên tướng, chít khăn xanh, bận áo màu son, thắt lưng xanh, kiếm đeo ở bên hông, đi hài đen, uy nghi lẫm liệt, phóng thuyền lên, quát to: - Không được bắn. Chỉ huy sứ Phạm Phòng át đến đón thái tử đây.
Ngô Xương Ngập thấy lời người hầu già quả là đúng, mừng lắm. Đám quân lính của Xương Ngập thôi không ở thế quyết chiến nữa. Phạm Lệnh Công nhěn thấy Ngô Xương Ngập, vái lạy mà kêu to lên rằng:
- Viên tướng bất tài để thái từ phải long đong, triều đěnh rối loạn, thật đắc tội. Xin thái tử hạ cố đến đất của hạ thần rồi mọi việc sẽ tính sau.
Thái tử Ngô Xương Ngập, ân cần nhảy sang thuyền của Phạm Lệnh Công, xúc động nói:
- Họ Ngô không nghe lời của tướng quân để đến nỗi nŕy, mà Xương Ngập lại được Lệnh Công tự đến đón, thế mới biết người hiền,
nghĩa sĩ, làm những việc mà kẻ tầm thường không làm nổi.
Rồi liền theo Phạm Phòng át về Trà Hương. Mấy hôm sau quả nhiên Dương Tam Kha sai các chỉ huy sứ Dương Cát Lợi, Đỗ Cảnh Thạc đến bắt Ngô Xương Ngập.
Dương Cát Lợi cùng Đỗ Cảnh Thạc cho quân vây kín Trà Hương, bắc loa gọi Phạm Phòng át đem Ngô Xương Ngập ra nộp. Phạm Phòng át một mặt đem Xương Ngập giấu ở một nhà gia nô, còn mình cưỡi ngựa, mặc giáp, đem quân ra trước trận, Lợi và Thạc vốn cùng là nha tướng của Ngô Quyền xưa, từng quen biết Phạm Phòng át và biết rất nhiều chuyện về Phòng át bị Dương Tam Kha và Dương quốc mẫu lấn át dần, rồi đẩy ra đây.
Phạm Phòng át vái chào Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh rồi nói:
- Chào hai vị tướng quân. Bình Vương sai hai ông đến đây těm Xương Ngập, vì biết Ngập chạy theo lối này! Nhưng ngả này chỉ là một lối, nhỡ Xương Ngập chạy theo lối khác thì sao. Tôi mời hai vị cứ cho quân vào lục soát, nhưng nếu không có Ngô Xương Ngập ở Trà Hương, các vị sẽ là người thế nào, trước mặt quân sĩ của tôi đây? Các vị sẽ ăn nói thế nŕo với át này?
Đỗ Cảnh Thạc vốn rất kính nể Phạm Phňng át đưa mắt nhěn Dương Cát Lợi. Phạm Phòng át nói luôn:
- Chúng ta phò Ngô Vương đánh Hoằng Tháo, tình xưa nghĩa cũ đâu đă phai nhòa. Cho dù tôi có chứa Xương Ngập thì hai tướng quân liệu có nỡ bắt tội át này không, khi át này sau trước hết lòng với Ngô Chúa. Nếu hai vị cứ cố lập công với Bình Vương Dương Tam Kha thì xin cứ dẫn quân vào.
Dương Cát Lợi cũng không phải là hạng người bỏ đi nên nghe Phạm Phòng át cũng thấy đôi chút hổ thẹn, liền vẫy tay ra lệnh cho quân sĩ:
- Lui quân!
Về đến Loa Thŕnh, Dương Tam Kha không thấy đem Xương Ngập về liền bảo:
- Phòng át không chịu nộp Xương Ngập cho ta ư?
Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc đều quỳ nói:
- Chúng tôi đă vây kín Trà Hương, nhưng Phòng át thân ra nói không giữ Ngô Xương Ngập.
Dương Tam Kha tức đięn lên, vùng đứng dậy, đi đi lại lại trong trướng, giọng bực bội:
- Đồ ngu, kẻ lŕm tướng phải biết rằng, khi đối phương nói không lŕ có. Hai người làm hỏng việc của ta mất rồi. Tức tốc phải đem quân vây bắt lại ngay không thì Ngô Xương Ngập đi xa mất.
Phạm Phòng át vừa gặp lại Xương Ngập, định là đưa Ngập đến một nơi xa đất Trŕ Hương cho an toàn, thì lại thấy quân sĩ cho biết Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc lại dẫn quân đến.
Lần này Phạm Phòng át bảo Xương Ngập, mặc giả là gia nô, rồi theo người đánh trâu ra đồng cŕy. Cùng lúc ấy Phạm Phòng át lên ngựa ra đón Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc. Vào đến nơi, Phạm Phòng át đã cười vang mà nói:
- Chắc là Bình Vương lại cho là tôi lừa hai vị tướng quân nên mới gấp gáp cho quân vây lại đây, chứ gì? Thôi thôi, trăm nghe không bằng một thấy, hai vị cứ vào trướng phủ của tôi thì sẽ rõ.
Phòng át ân cần đón Dương Cát Lợi vào đất Trà Hương, dẫn đi khắp trướng phủ, các ngõ ngách. Nhà nào Cát Lợi hoặc Cảnh Thạc nghi ngờ muốn lục tìm, Phạm Phòng át đều mở toang cửa cho hai tướng xem xét đến từng xó vườn, từng xó bếp, từng gian buồng tối. Dương Cát Lợi vŕ Đỗ Cảnh Thạc đŕnh lại phải dẫn quân về.
Dương Tam Kha thấy mặt hai người, lại thấy về tay không, liền nói ngay: - Có một thằng nhãi con chạy trốn, đã nhẵn cả mặt mà các ông tìm không nổi là sao. Chẳng lẽ ta lại thân cầm quân đến vây chặt Trà Hương ư? Các ông đã tìm những đâu?
Đỗ Cảnh Thạc vŕ Dương Cát Lợi đem mọi việc bẩm lại. Dương Tam Kha giậm chân, gắt ầm lęn:
- Ngô Xương Ngập không ở Trà Hương thì ở đâu? Từ hôm nó chạy trốn đến nay có mấy ngŕy. Cửa biển ta đă cho người bịt kín. Đường lęn An Bang quân tuần tiễu đă ngày đęm túc trực. Ngô Xương Ngập mang theo cả vài chục chiếc thuyền, vài trăm quân chứ có phải một mình, một ngựa đâu. Các ông chỉ cần hỏi dân chúng dọc đường rút chạy của Xương Ngập lŕ biết. Có thế mà cũng không làm nổi.
Tam Kha lại kiên trì giục Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc quay lại Trà Hương một lần nữa. Lần này Phạm Phòng át lại bảo Xương Ngập cải trang thành anh lính cắt cỏ ngựa, luẩn quẩn ngay bên trướng phủ.
Quả nhiên, Đỗ Cảnh Thạc và Dương Cát Lợi cho quân lục tìm các vùng sông lạch và hang động tręn núi quanh Trà Hương mà không lục soát ở trong làng nữa. Tìm đã chán chê, Cát Lợi và Cảnh Thạc kéo quân định rút về. Phạm Phòng át nói:
- Tôi và hai ông từng xông pha trước tên bay, dáo mác mà dựng nền tự chủ, tôn phò Ngô Vương, chẳng lẽ lại không cùng nhau uống một chén mọn được ư? Mà, tôi có phải là người làm phản gì đâu. Đất của tôi, tôi giữ mŕ thôi. Hai ông việc gì mà ngại!
Cát Lợi và Cảnh Thạc nghe Phòng át bước vào trướng phủ. Phạm Phòng át cho thịt một con dê béo, đánh tiết canh, quay trên than và củi bồ đề, rồi lấy rượu ngon ra mời khách. Phòng át nói: - Tôi còn nhớ bữa đánh thắng Hoằng Tháo trên sông Bạch Đằng, Ngô Tiên chúa khao quân, hôm đó thi uống rượu, tất cả đều thua, cuối cůng chỉ còn tôi và hai ông đấu đến phút chót. Khi cạn ba chén cuối cùng thì cả ba đều say rũ cả. Hôm sau vào xin lỗi tiên chúa, Ngô Vương chỉ cười còn ban thưởng cho chúng ta mỗi người một lạng vàng và năm lạng bạc. Hôm nay hai ông có dám đấu với tôi nữa không?
Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc là người hào phóng, tình nghĩa, nên bữa đó uống rất say, không còn nghi ngờ gì về Phòng át nữa.
Khi Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc, lần thứ ba lại từ Trà Hương trở về Loa Thành tay không, tiễn hai tướng đi rồi, Phạm Phòng át cho mời Ngô Xương Ngập đến, lạy bốn lạy, ứa nước mắt mà nói:
- Tôi cũng muốn giữ thái tử lại, để nghĩ thęm kế về sau này. Nhưng Dương Tam Kha là đứa xảo quyệt, không để cho yęn. Ba lần tôi đă lừa được Dương Cát Lợi vŕ Đỗ Cảnh Thạc rồi, lần thứ tư chắc không giữ nổi. Nếu xảy ra để thái tử gặp nạn ở đây thě tội của Phạm Phòng át này, rửa thế nào cho sạch. Vả
lại Nam Sách Giang, Trà Hương là đất trống trải, mà từ Loa Thành tiến xuống, chỉ mất vài ngày đường sông, Dương Tam Kha quyết bắt Thái Tử, trước sau thế nào cũng đạt được ý đồ của hắn. Xin thái tử hăy đến vůng đất khác, kín đáo hơn, an toŕn hơn, rồi mưu tính chuyện thu phục lòng người nhớ đến cơ nghiệp của tiên chúa mà dấy binh trả thù.
Ngô Xương Ngập biết Phạm Phòng át đã hết lòng với mình, nên thuận đi khỏi Trà Hương.
Phạm Phòng át cấp lương thực, cấp thuyền lại thân đem quân hộ tống Ngô Xương Ngập ra khỏi đất měnh rồi mới quay về Trà Hương.
Ngô Xương Ngập chạy đến Giao Thủy. Trần Lăm vốn cũng rất mến phục Ngô Vương, nên có ý muốn đón về. Đinh Bộ Lĩnh can rằng:
- Ta đang muốn gây dựng sự nghiệp, nay lại đón con vua cũ vŕo, con e không có lợi.
Trần Minh Công hỏi:
- Sao lại không có lợi?
- Thưa cha, nếu như ta muốn tôn phò họ Ngô thì sao không đem quân về đánh ngay Dương Tam Kha, để thięn hạ biết mình đường
đường chính chính mŕ cùng theo giúp. Sức ấy, bây giờ cha con ta và binh sĩ ở Giao Thủy chưa làm nổi. Đã không làm nổi mà mình lại chứa Xương Ngập thì e cũng bất cập.
- Mình có lòng thành, người ta gặp hoạn nạn, sao con lại cho là bất cập?
- Tam Kha ngầm chứa mưu cướp ngôi vua từ lâu. Nó cứ tưởng lên ngôi ai cũng phải theo. Nhưng rút cuộc thì những chỉ huy sứ của Ngô Vương xưa, ai cũng thích hùng cứ một phương. Người có thể giúp Xương Ngập là Phạm Lệnh Công, nhưng ông cũng không giúp, mà chỉ hùng cứ ở mảnh đất của mình thôi. Cha con ta lấy sức quân, sức tiềm chứa trong dinh phủ, chỉ bằng một nửa thế lực của Phạm Lệnh Công, nếu giữ Xương Ngập, ắt Dương Tam Kha cất quân đến đánh, thế lŕ mất hết công sức ky cóp, nuôi quân, gây thế lực từ bấy lâu nay. Cha nên nghĩ lại.
Nguyễn Bặc cũng bàn thêm:
- Minh Công nên theo ý của Đinh Bộ Lĩnh. Ngay cả Dương Tam Kha không đem quân đến bắt Xương Ngập, trị chúng ta, mŕ Ngập sau này tụ binh họp quân chống lại Dương, giành lại ngai vàng, ta không theo, Ngập sẽ trị ta. Để Ngập ở lại khác gì, trong nhà có ngõ ngách, lối quen đường tắt, Ngập sẽ biết cả. Điều đó cũng không có lợi.
Trần Lãm nghe lời Đinh Bộ Lĩnh và Nguyễn Bặc, song trong lòng còn chưa yên lại nói với hai tướng;
- Vậy bây giờ nên đối xử với Xương Ngập như thế nào?
Đinh Bộ Lĩnh bảo:
- Cha cứ để cho con vŕ Nguyễn Bặc lo.
Rồi cho dăm thuyền chiến cũ nát, mấy tên quân ốm o, gầy yếu, đến nơi cắm trại của Ngô Xương Ngập.
Ngập nhìn Bộ Lĩnh dẫn quân đến đă thấy ngao ngán. Lĩnh mang đến trước dinh Ngô Xương Ngập, một con dę nhỏ, mươi vò rượu, hai thúng gạo. Ngô Xương Ngập mời Đinh Bộ Lĩnh và Nguyễn Bặc vào trong trướng.
Đinh Bộ Lĩnh sụp lạy rồi nói:
- Nghe tin thái tử vận hạn, Phạm Lệnh Công muốn giữ, cha nuôi tôi muốn đến ra mắt, song vě dạo này người ốm yếu luôn, được tin thái tử đến địa hạt měnh, cha nuôi tôi gượng dậy lại. Không ra nổi ngoài gió, nên sai tôi và Nguyễn Bặc đem chút lễ vật nhỏ của đất nghčo, xin rước thái tử về dinh...
Ngô Xương Ngập nghĩ: "Mình đã mất kinh thành, đem thân đi nhờ các tướng. Mạnh như Phạm Lệnh Công mŕ sợ thế lực của Dương Nam Kha cũng bó tay, đẩy ta ra ngoŕi đất cát cứ của měnh. Ta cứ tưởng Trần Lãm ở Giao Thủy quân, lương cũng chẳng kém gì Phòng át, nhưng hóa ra quân, thuyền đều thứ bỏ đi,
nhìn lễ vật họ mang đến, thì biết họ cũng chẳng dư dả, hùng mạnh gì. Dương Tam Kha vẫn theo hút ta. Đã dựa thì phải dựa vào tướng mạnh chứ dựa vào thứ quân cùng, tướng kiệt thế này thì làm sao giữ nổi mạng. Còn nói gì chấn hưng vương nghiệp cho họ Ngô".
Liền đón Đinh Bộ Lĩnh vŕ Nguyễn Bặc vào trướng hỏi han qua loa, sai mở tiệc đãi Đinh Bộ Lĩnh và Nguyễn Bặc.
Đang lúc ăn cơm, Ngô Xương Ngập hỏi Bộ Lĩnh:
- Ta nghe nói tướng quân chọn một đội quân cờ lau, luyện tập suốt ngŕy đęm, ăn thề kết nghĩa, mạnh lắm kia mŕ; sao quân sĩ đi theo toŕn thứ ốm yếu thế kia?
Đinh Bộ Lĩnh cười nói:
- Dân trong vùng yêu Lĩnh này nên cứ nói tôn lên, để người đời cứ lầm thứ trò trẻ đánh trận giả ngày nào, với đội quân thực lực hôm nay. Nếu có thuyền chiến đẹp, ngựa hay, thě tội gì Bộ Lĩnh phải đem mấy cái thuyền nát đến đón thái tử. Ai mŕ chẳng muốn sang, có ai lại cam phận hèn khi phải ra ngoài đối đáp đâu!
Ngô Xương Ngập càng tin ý nghĩ của mình đúng liền bảo Đinh Bộ Lĩnh:
- Nhờ tướng quân về nói với Trần Minh Công rằng ta cảm ơn thịnh tình của Minh Công. Ta không có ý định dừng lại đây, mŕ muốn về châu ái...
Nói rồi chia tay Nguyễn Bặc và Đinh Bộ Lĩnh giong thuyền ra biển. Đinh Bộ Lĩnh đem Nguyễn Bặc cũng mấy chiếc thuyền đi theo tiễn đến tận cửa Thần Phů rồi mới quay trở lại...
*
Xương Ngập đi rồi, Dương Tam Kha bỗng hoang mang. Các vięn chỉ huy sứ, trấn giữ ở cõi xa, không ai chịu thần phục, trừ có hai viên tướng là Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc.
Trong khi đó, nếu họ lięn minh với nhau, lấy cớ giành lại cơ nghiệp cho họ Ngô xưa, thì chỉ cần Phạm Phòng át và Trần Lãm hợp với nhau, đem quân đến Cổ Loa, đủ để Dương Tam Kha phải đối phó chật vật rồi. Dương bí kế liền vŕo hầu Dương Thái Hậu. Thái hậu nói:
- Ta đă bảo, cậu không nghe. Ngô Vương là bậc anh hùng, lại là con rể của cha ta là Dương Đình Nghệ, cậu cứ phò các cháu có phải là vinh hiển một đời không? Lại cứ khăng khăng cho rằng, cơ nghiệp của họ Ngô suy cho kỹ lŕ do họ Dương mà có, bây giờ cậu chỉ lấy lại từ tay họ Ngô thôi. Lộc trời phải có phúc phận, lại phải là người quên mình lúc Đại Việt nguy nan mới đáng hưởng. Điều ấy Ngô Vương có mŕ cậu không có! Cậu cứ tưởng làm cho họ Dương nhà ta vinh quang hơn cả thời cha ta làm thứ sử Giao Châu, biết đâu lại lŕm cho họ Dương mang tiếng với thiên hạ!
Dương Tam Kha vò đầu, bứt tai hỏi:
- Thái hậu ban lời xem bây giờ Dương Tam Kha này phải như thế nào?
Thái hậu nói:
- Ta nói cậu nghe thì nghe, không nghe thì thôi, kẻo lại bảo ta vì họ Ngô không vì họ Dương, vì chồng con mà quên mất ruột thịt. Việc nước không phải trò đùa! Nếu cậu khôn ngoan hãy đi đón Ngô Xương Ngập vŕ Ngô Xương Văn về.
Dương Tam Kha thấy Thái hậu nói có lý nhưng lại nghĩ: nếu đón cả hai đứa cháu về, chúng nó cấu kết với nhau, chống lại mình thì khác gì nuôi ong tay áo! Vả lại Xương Ngập bị mình cướp ngôi, lại truy đuổi bức bách đến ráo riết, nęn Ngập oán mình từ lâu, chi bằng đón Ngô Xương Văn về lŕ hơn. Liền đem quân đi đón Xương Văn về nhận lŕm con. Ngô Xương Văn tuy ghét Dương Tam Kha, nhưng vě hai em là Ngô Càn Hưng và Ngô Nam Hưng còn nhỏ, lại nể mẹ là ruột thịt của Bình Vương Dương Tam Kha nên chịu lạy cậu làm nghĩa phụ và chịu sự sai khiến của Tam Kha.
Lúc ấy, được tin Trần Minh Công vŕ Đinh Bộ Lĩnh đem quân đến thôn Đường vŕ thôn Nguyễn, Dương Tam Kha gọi Ngô Xương Văn cůng hai viên tướng thân cận nhất, cho đem một ngàn chiếc thuyền đến đánh.
Ngô Xương Văn, Dương Cát Lợi, Đỗ Cảnh Thạc đem quân đi ngay.
Ngày đầu tiên, hai bên giáp trận, bên kia Đinh Bộ Lĩnh dẫn Đinh Điền vŕ Nguyễn Bặc dàn quân thủy giáp chiến. Bộ Lĩnh bầy thế trận xa xa, gần gần, cờ xí rợp trên sóng nước và hai bên bờ sông. Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc vốn đă nghe danh của Bộ Lĩnh, nay thấy dàn trận thủy chiến khá mạch lạc, cứ ngây người mà nhìn, cùng phán đoán xem, các đám cờ trong sương khói kia, đâu lŕ hư, đâu lŕ thực.
Ngô Xương Văn cũng đang suy nghĩ nęn đánh vŕo chỗ nào trước thì mới phá được thế trận của quân xứ Giao Thủy.
Chợt nghe thấy một tiếng khỏe mà vang, một thuyền chiến lớn có đủ quân lính, thủy thủ rẽ nước tiến lên hàng trận, phía sau có bốn thuyền do bốn tướng sát kề hộ tống.
Đinh Bộ Lĩnh rút từ ngang người một bông lau, giơ lęn cao mà nói:
- Bạn cũ, bạn cũ có nhớ ta không? Ta là
inh Bộ Lĩnh đây! Đinh Bộ Lĩnh con nha tướng
inh Công Trứ đấy mŕ!
Thấy không khí hòa dịu, không gay gắt,
Ngô Xương Văn cũng ân cần trả lời:
- Đinh Bộ Lĩnh cňn nhớ đến Ngô Xương Văn nŕy ư? Chốc đă hơn hai chục năm rồi đấy nhỉ! Anh bây giờ khác quá, nếu không xưng danh, tôi không nhận ra đấy!
Đinh Bộ Lĩnh cười hỏi:
- Liệu anh có thúc quân đánh nhau với tôi không đấy? Nếu đánh nhau tôi xin nghênh tiếp. Nhưng bây giờ là trận mạc thật sự, máu chảy đầu rơi đấy, không như thuở trước tôi với anh, theo cha lęn phủ thứ sử, đánh nhau theo trň trẻ con đâu.
Ngô Xương Văn nói:
- Tôi vâng mệnh cha nuôi là Bình Vương đến hỏi tội cha con anh. Nếu anh chịu quy phục thì việc gì phải quyết chiến!
Đinh Bộ Lĩnh cười to mŕ nói:
- Nếu như Ngô Vương còn thì cha con tôi thế nào chẳng theo về. Còn như gã Dương Tam Kha kia, là đồ bất nghĩa, phản lại Ngô Tiên Chúa, cướp quyền của cháu, thiên hạ khinh bỉ phỉ nhổ, coi như loại cáo, cầy... Tôi mà theo ư! Thật là sỉ nhục. Trận tôi đã bầy, anh cứ vào, tôi sẽ sẵn sàng nghinh đón. Nhưng nếu tôi bắt sống rồi giết anh, thì anh liệu còn khôi phục cơ nghiệp họ Ngô được chăng? Ngô Xương Ngập cňn bị xua đuổi, nữa là thân anh. Thằng Tam Kha chỉ mượn anh để đối phó với các vięn tướng cũ. Anh hết lòng với cha nuôi, đến khi dẹp hết các chỉ huy sứ ở các vùng đất cho Dương Tam Kha, thì đến lượt anh sẽ rụng đầu trước lưỡi gươm của hắn đấy. Thôi chŕo anh.
Nói rồi cất tiếng cười vang, lui quân về giữ thế trận.
Ngô Xương Văn, Dương Cát Lợi, Đỗ Cảnh Thạc nhěn nhau rồi đều lui quân. Hai bęn đều đối mặt trong thế kěm giữ.
Ngô Xương Văn đęm ấy thức đến tận sáng không ngủ nổi. Lời của Đinh Bộ Lĩnh không phải là lời khiêu khích, mà chính là ý tứ gợi mở cho mình để biết đâu lŕ phải, trái, từ đó mŕ hành động.
Ngô Xương Văn lui quân về Từ Lięm, đóng cả ngŕn chiến thuyền ở một căn cứ thủy quân.
Đęm ấy, Ngô Xương Văn cho mời Dương Cát Lợi vŕ Đỗ Cảnh Thạc đến mŕ hỏi:
- Ta hỏi hai tướng, tiên vương của ta công lao với đất nước này như thế nào? Các ông trước đây đều lŕ tướng của cha ta. Khi giành được ngôi báu, cha ta đối xử với các tướng sĩ, không quęn công, từ một kẻ chèo thuyền và coi ngựa. Tướng nào công lớn, thưởng lớn, công nhỏ thưởng nhỏ, do đó mà vua tôi như cha con, trên dưới một lòng. Ta biết các ông chưa quên được tiên vương đâu. Đỗ Cảnh Thạc vŕ Dương Cát Lợi đưa mắt nhěn nhau rồi cúi đầu không nói gě cả.
Ngô Xương Văn nhắp một ngụm trŕ, nói tiếp:
- Ta lần đầu tięn cầm quân đi đánh thôn Đường vŕ thôn Nguyễn, gặp Đinh Bộ Lĩnh. Ta biết quân sĩ rất có tâm phů tá cho ta, sẵn sàng chết vì ta. Nhưng may thay, Đinh Bộ Lĩnh vốn là bạn thuở nhỏ của ta, trong lòng cũng trọng tiên vương ta, nên mới không đổ máu. Sự nghiệp họ Ngô sẽ cứu vãn được, nếu được các
ô
ng phù trợ.
Đỗ
Cảnh Thạc còn ngại Dương Cát Lợi là
người thân của Dương Tam Kha nên chờ chưa nói. Dương Cát Lợi cúi đầu, suy nghĩ lung lắm.
Ngô Xương Văn lại ra sức thuyết phục hai tướng:
- Đức của Ngô Tięn Chúa ta, thấm khắp tận lòng dân. Chính lệnh của cha ta không ai là không theo. Do đó toàn cõi Lĩnh Nam này mới thu về một mối. Không may, người mất đi. Bình Vương Dương Tam Kha làm việc bất nghĩa, cướp ngôi của anh em ta. Tội ấy thật trời không dung, đất không tha. Do đó, các tướng cũ của tięn vương ta không theo, còn khinh bỉ cho Dương là kẻ phản phúc. Người nào cũng giữ nguyên vùng đất của họ. Nay sai bọn ta đi thu phục, thế là chúng ta đã vô tình tiếp tay cho tội ác, lòng dạ chúng ta trong sáng cũng bị việc mờ tối của Tam Kha làm cho thiên hạ khinh nhờn. Các ông từng là kẻ đuổi Hoằng Tháo, theo tiên vương ta lập công, lẽ nào chịu tiếng xấu để cho đời sau mai mỉa!
Dương Cát Lợi cắn môi, gật đầu bảo:
- Hậu chúa nói rất phải. Chúng tôi chưa quên họ Ngô đâu. Bây giờ hậu chúa nên tính sao?
Ngô Xương Văn được lời, nói ngay:
- Ta muốn quay về đánh úp Běnh Vương để khôi phục lại cơ nghiệp của tięn vương ta, có nên không?
Đỗ Cảnh Thạc thấy Dương Cát Lợi đă xiêu lòng liền hăng hái nói: - Việc hợp với lòng thiên hạ, kẻ trượng phu
ở
trên đời, sao lại không làm.
Ngô Xương Văn hội quân sĩ lại, đem lời
tâm huyết nói trước hàng quân. Đám quân lính cũ của Ngô Vương đều hô ran:
- Hậu chủ vạn tuế, vạn vạn tuế!
Ngô Xương Ngập kéo quân gấp về Loa Thành, chia làm ba mũi, bao vây, tiến thẳng vào hậu cung, bắt sống Dương Tam Kha.
Quân sĩ trong kinh thành thấy Ngô Xương Văn quay lại đánh thŕnh, bắt Dương Tam Kha, đều đem quân đến quy phục.
Ngô Xương Văn lęn ngôi xưng là Nam Tấn Vương, giữ nguyên triều nghi như cũ. Phong chức đầu triều cho Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc, đón mẹ vŕ hai em vào cung điện như cũ.
Ngô Xương Văn hỏi ý Đỗ Cảnh Thạc về xử sự với Dương Nam Kha. Thạc tâu:
- Kẻ kia đă bức thái tử, giam lỏng hai em và Thái hậu, nhà vua còn chần chừ gì nữa mà không giết đi...
Vốn là người nhân hậu, Ngô Xương Văn không nỡ mang tiếng giết cha nuôi, đồng thời lŕ cậu ruột của mình. Nam Tấn Vương liền hỏi Dương Cát Lợi. Cát Lợi ngẫm nghĩ một lúc rồi thưa:
- Bình Vương tội rất lớn. Nhưng nghĩ, khi cướp ngôi, chưa giết một người thân thích nào của tiên vương. Đó chẳng phải cũng là tình nghĩa hay sao? Còn như việc đuổi theo thái tử Ngô Xương Ngập cũng là chuyện cưỡi lưng hổ rồi, phóng lao thì phải theo lao thôi, nếu ta giết Dương Tam Kha, e rằng, thiên hạ cho nhà vua là hẹp hòi, thiếu ân nghĩa.
Ngô Xương Văn thấy Dương Cát Lợi nói rất trúng ý mình, liền bảo:
- Bình Vương đối với ta, dù sao cũng có ơn riêng, ta đâu nỡ giết cậu ruột! Tuy nhiên không thể giữ ở kinh đô được, e đem lňng kia khác. Nói rồi viết chiếu giáng Dương Tam Kha làm Chương Dương Công, ban cho ấp phong
ở
đó vŕ bức phải đi khỏi kinh thŕnh ngay.
Ngô Xương Văn vốn lŕ người thương người,
trọng lễ. Khi sắp xếp triều đěnh ở Loa Thành xong, một bận vào hầu mẹ, Dương Thái Hậu nói:
- Con là người có chí khí, đã lấy lại được cơ nghiệp họ Ngô từ tay cậu Kha. Lại không
nỡ bỏ cái thân tàn của cậu. Mẹ và hai em giờ được hưởng phú quý cùng con. Nhưng anh cả con là Ngô Xương Ngập, đáng lý nó được lŕm vua, do bị cậu bức bách, trôi nổi tận đâu đâu, ta thương nó lắm!
Ngô Xương Văn hỏi Thái hậu:
- ý mẹ thế nào?
- Ta muốn con đón anh con về cůng ở ngôi
để
lo việc thiên hạ...
Ngô Xương Văn nghĩ lâu lắm, mời Đỗ Cảnh
Thạc lên, nói lại ý của Thái hậu, rồi bảo Thạc bầy kế cho.
Đỗ Cảnh Thạc nói:
- Không nên mời về, mà chỉ cho Xương Ngập một thực ấp. Đã ngồi lên ngai vàng, thì chỉ một ông vua thôi. Hậu chủ nên tính kỹ. Xương Văn hỏi Dương Cát Lợi. Lợi nói:
- Trị nước không phải là việc gia đình mà bảo trên, dưới quy củ. Vả lại Xương Ngập, tài hèn, trí đoản, thân làm thân chịu, đem về, ở ngôi vua, thì ban lệnh là hậu chủ hay Xương Ngập? Nếu điều hai vua cùng một ý thì không có chuyện gì, nhưng nếu trái ý nhau về việc dùng người, trị nước thì biết làm sao đây?
Ngô Xương Văn chần chừ, nhưng trong lňng lại sợ Thái hậu, nghĩ thương anh ruột nên cho người đi đón Xương Ngập về, cůng trông nom triều chính.
Xương Ngập về kinh đô, xưng lŕ Thiên Sách Vương. Khi coi triều chính, Xương Ngập ngồi bên trái, Xương Văn ngồi bên phải. Nghe tấu, ban lệnh, Xương Ngập lúc đầu còn quay lại hỏi ý em rồi mới nói. Nhưng sau, cho mình là anh trưởng, tự quyết đoán cả. Nam Tấn Vương Ngô Xương Văn, chỉ ngồi lŕm vì. Thiên Sách Vương lại đưa người của měnh lên địa vị ngang hàng với Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc, vì cho đó là người của Nam Tấn Vương. Càng nắm được quyền lực, Xương Ngập càng kiêu nhờn.
Một bận, Đỗ Cảnh Thạc vŕ Dương Cát Lợi cùng đi săn với Ngô Xương Văn. Hôm ấy bắn được một con nai. Ba người chất củi lęn uống rượu, ăn thịt nướng ở ngay giữa rừng. Đám quân sĩ cũng được chia thịt, ăn uống ở vňng ngoài.
Rượu đă ngà ngà, thấy tay chân ngứa ngáy, Đỗ Cảnh Thạc rút gươm múa và hát. Giọng hát cảm khái mà buồn. Thạc lại vung gương, chém cụt hết cả các ngọn cây lúp xúp bên cạnh.
Ngô Xương Văn hỏi:
- Đỗ chỉ huy sứ hôm nay có điều gě mà buồn vậy?
Đỗ Cảnh Thạc nói:
- Tôi cùng Dương chỉ huy sứ phò tá cho hậu chủ, lấy lại cơ nghiệp cho họ Ngô. Những việc làm ban đầu ấy, quả hợp với lòng người.
Nếu như đại vương đừng gọi Ngô Xương Ngập mŕ xuống chiếu kêu gọi các tướng giỏi như Phạm Phòng át, Trần Lãm về triều cùng nhau lo việc nước, trấn áp đám không muốn giang sơn tụ về một mối thì việc triều đěnh không đến nỗi có mầm bất ổn như hôm nay.
Ngô Xương Văn thở dŕi. Đỗ Cảnh Thạc vŕ Dương Cát Lợi từ bữa ấy cũng xa dần hậu chủ không gần gũi như trước nữa. Hai người bàn nhau, ai nắm lấy đám quân thân tín của mình, rồi một người đóng ở vòng thành phía nam, một người đóng ở vňng thành phía tây.
Ngô Xương Văn biết ý hai tướng không phục Ngô Xương Ngập nęn cũng đŕnh để họ xa měnh. Từ khi hai tướng giỏi, có thế lực là
Đỗ Cảnh Thạc vŕ Dương Cát Lợi tách khỏi Nam Tấn Vương thì Ngô Xương Ngập nắm trọn binh quyền vào tay. Thiên Sách Vương đem vây cánh của mình vào triều rất đông. Nam Tấn Vương biết rõ anh, coi thường, quên cả cái nghĩa anh em, quên việc em đón mình về làm vua, để cùng lo chấn hưng vương nghiệp!
Lòng đất buồn nhưng Nam Tấn Vương là người khiêm nhường, không hề có vẻ bực bội, mà chỉ dốc sức làm hết trí lực lo giúp cho anh nắm được binh quyền.
Thôn Đường vŕ thôn Nguyễn lại nổi loạn. Hai thôn này là vùng ngoại vi của kinh thành. Do đó các chỉ huy sứ đều bỏ trống, không với tới. Triều đěnh cũng mải lo những chuyện lớn.
Hai làng lại là đất nghịch. Đám lục lâm, trộm cướp, hảo hán ở kinh đô đều tụ họp ở đây. Do đó có hai gă đầu lĩnh cầm đầu một lŕng. Chúng cũng sắm đủ vũ khí, lại lŕ những kẻ sẹo chằng chịt ngang người ngang mặt, đâm thuę chém mướn đă quen. Chúng họp nhau, cứ hễ thuyền buôn lớn nào đi qua, đều cho người ra, đốt muội hương thả vŕo thuyền, xông lên cướp hết hàng hóa, của nả, tẩu tán vào trong thôn rồi chia nhau.
Lại có thuyền của triều đěnh từ châu Hoan, châu ái đem các cống vật của các địa phương về cho Thięn Sách Vương và Nam Tấn Vương cũng bị chúng tung quân ra cướp hết.
Tin truyền về đến Loa Thŕnh, Thiên Sách Vương bàn với Nam Tấn Vương: - Cái họa của hai thôn Đường, Nguyễn như gậy chọc bánh xe, như gai đâm vŕo mắt. Anh muốn em cầm quân đi đánh có được không?
Nam Tấn Vương ngồi lặng không nói gì cả. Thiên Sách Vương hỏi gặng:
- ý của em nên như thế nào?
- Đánh thôn Đường, thôn Nguyễn không phải dễ đâu?
- Có hai thôn nhỏ, binh lực của chúng chỉ độ mươi chiếc thuyền, vŕi trăm tęn, sao lại không đánh được?
Nam Tấn Vương nói:
- Thôn Đường, thôn Nguyễn tuy nhỏ, có thể dẹp được ngay, nhưng đằng sau chúng lŕ có người chúng dựa dẫm, không thể coi thường được.
- Người đó lŕ ai?
- Thôn Đường, thôn Nguyễn lŕ đường bięn của vùng đất của Trần Lãm. Lãm bây giờ giao hết binh quyền ở Giao Thủy cho Đinh Bộ Lĩnh, họ lập căn cứ, đóng thuyền, mua ngựa, luyện quân rất gấp gáp. Nếu đầu lĩnh thôn Đường vŕ thôn Nguyễn bị đánh, cầu cứu Đinh Bộ Lĩnh thě rất bất lợi.
- Vậy phải làm thế nào?
- Muốn diệt được thôn Đường, thôn Nguyễn, ta phải đem quân đi đánh Đinh Bộ Lĩnh, lấy cớ lŕ tại sao không chịu về thần phục, khi đánh được Bộ Lĩnh rồi, thě việc thôn Đường, thôn Nguyễn chỉ như chiếc lá tre vương tręn bụi hoa, phẩy sạch lúc nào thì phẩy.
Thiên Sách Vương nghe mừng lắm, liền cất quân cùng em đi đánh Đinh Bộ Lĩnh.
Ngô Xương Ngập và Ngô Xương Văn đem đại quân đến đánh úp Đinh Bộ Lĩnh ở Giao Thủy. Lúc ấy Trần Minh Công lăn ra ốm, Bộ
Lĩnh đang mải lo chăm sóc cho cha nuôi, trong lòng thương xót rối bời. Lĩnh cũng cho rằng Ngô Xương Văn, Ngô Xương Ngập còn lo củng cố triều đình, đất Giao Thủy xa, họ chưa để mắt đến.
Thiên Sách Vương và Nam Tấn Vương đánh thẳng vào doanh trại của Bộ Lĩnh, chia cắt không cho quân của Đinh Điền và Nguyễn Bặc đến cứu, do đó, quân tướng ở Giao Thủy lúng túng không đối phó nổi.
Đinh Bộ Lĩnh vội đem theo binh, thuyền chạy về Hoa Lư, cố thủ không chịu ra. Ngô Xương Ngập vŕ Ngô Xương Văn cho quân vây kín. Đinh Bộ Lĩnh đang lo người chăm sóc Trần Minh Công, để rảnh tay đối phó với Thięn Sách Vương và Nam Tấn Vương.
Vừa hay, tướng thân tín của Giao Thủy cho người lên đón Trần Minh Công. Đinh Bộ Lĩnh cho rằng giữ Minh Công ở đây cũng bất lợi, liền cho người tắt rừng, tắt núi, đưa Trần Lăm về đất cũ để khôi phục binh lực, lŕm thế ỷ dốc sau này...
Ngô Xương Ngập, Ngô Xương Văn vây Đinh Bộ Lĩnh cŕng ngày càng chặt. Quân của triều đình ỷ nắm được đường thủy bộ, chặn hết các ngả vŕo Hoa Lư, không cho tiếp tế muối gạo và các đồ quân dụng vào.
Thế của Đinh Bộ Lĩnh cŕng ngày càng suy yếu.
Đinh Bộ Lĩnh mời Đinh Điền vŕ Nguyễn Bặc để bŕn kế.
Đinh Điền nói:
- Cái thế bao vây họ xiết càng ngày càng chặt. Ta không giữ nổi, nếu họ cho đánh thẳng vào dinh trấn của ta thì sau này có gượng được mŕ đứng dậy cũng khó. Chi bằng chọn lấy một ngŕn binh lính giỏi, xem vòng vây chỗ nào yếu nhất, quyết chiến, mở một đường máu, chạy thoát ra là hơn.
Nguyễn Bặc nói:
- Đinh Điền nói có lý, song kế đó lŕ hạ sách. Ta bây giờ đă bị quân Loa Thành đánh cho sứt mẻ, cần phải bảo toàn thực lực. Tôi nghĩ Ngô Xương Ngập là kẻ tham quyền lấn em, Ngô Xương Văn hiếu thuận nhưng nhu nhược. Hai tướng đáng gờm lŕ Đỗ Cảnh Thạc vŕ Dương Cát Lợi, vốn phò Ngô Xương Văn, nay Ngô Xương Ngập về, chán Ngập mà lảng ra... Ngô Xương Ngập đa nghi, đánh ta ở đây nhưng ở nhŕ, vẫn lo ngay ngáy hai tướng Đỗ, Dương lŕm phản, chắc ngày một ngày hai sẽ phải kéo quân về, nếu ta kìm giữ giỏi.
Bộ Lĩnh liền cho quân lên các chốt hiểm, lấy đá chẹn lại, dùng tên tẩm độc bắn, mỗi khi Thiên Sách Vương và Nam Tấn Vương đưa quân lên đánh. Phía sau lại cho đŕo các hố bẫy voi, ngựa, quân Loa Thành liều vào, ắt sẽ bị sập.
Tuy nhiên, quân triều đình vẫn vây càng chặt hơn. Đinh Bộ Lĩnh bèn cho bắn thư ra phía quân vây ép rằng, nếu chịu rút binh thì Đinh Bộ Lĩnh sẽ thần phục triều đěnh của hai Vương.
Ngô Xương Ngập liền đňi Bộ Lĩnh phải cho người ra làm con tin và làm tờ cam kết rồi sẽ rút binh.
Đinh Bộ Lĩnh không muốn viết tờ cam kết, nhưng bị vây chặt quá. Quân phía ngoŕi lại la hét bốn phía sẵn sàng tràn vào Hoa Lư...
Đinh Bộ Lĩnh bŕn với Đinh Điền vŕ Nguyễn Bặc rồi gọi con trai là Đinh Liễn tới. Bộ Lĩnh hỏi con:
- Con có gan của người anh hùng không?
Đinh Liễn trả lời cha:
- Con con hổ thì gan phải là gan hổ!
Đinh Bộ Lĩnh nghe, ưng ý lắm, vỗ mạnh vŕo vai Liễn mà nói:
- Cha từ tay không mà lập nghiệp. Cái bông lau thật, cầm quân trẻ trâu nay đã được thêu lên cờ hiệu, tung hoành ngang dọc. Nhưng bây giờ, quân triều đình vây khốn, con phải sang làm con tin. Chắc là Thiên Sách Vương và Nam Tấn Vương cũng nể ngại ta. Chừng nào ta còn, họ không dám giết con đâu. Nhưng nguy hiểm thì tất không tránh khỏi. Con hãy vì cha mà đi. Cha sẽ đón con trở về động Hoa Lư một ngŕy gần đây.
Đinh Liễn khảng khái, một měnh một ngựa cầm thư của Đinh Bộ Lĩnh sang trại quân của Ngô Xương Ngập vŕ Ngô Xương Văn.
Đinh Liễn sang doanh trại quân triều đěnh. Ngô Xương Ngập vừa nhìn thấy Liễn đă chỉ mặt nói rằng:
- ạng nội mày là bạn và là tướng của tiên chúa. Cha mày quên nghĩa xưa, không chịu thần phục triều đình. Mày sang đây, không khuyên được cha mày mở cửa thành cho quân chúng ta vào, thì ta bóp cổ mày cho lè lưỡi ra rồi quẳng xác cho cha mày đó.
Đinh Liễn không hề sợ hăi, rút từ ngực áo ra một bức thư của Đinh Bộ Lĩnh, quỳ xuống, hai tay dâng lęn: - Tâu hai vương, tôi được cha tôi cho sang lŕm con tin, có thư đem theo đây, hai vương xem sẽ rő hết mọi nhẽ. Còn như, hai vương giết tôi thì tôi cũng phải chịu. ạng nội tôi rất yêu quý tiên chúa. Mà tiên chúa cũng trọng ông tôi. Khi ông tôi mất, tiên chúa còn gửi lời đến an ủi bà nội tôi và cho đại thần đến viếng. Cha tôi trước đây rất thân với hai vương, coi như anh em. Tôi là con Đinh Bộ Lĩnh cũng như con của hai vương. Giết con bạn cũ khác gì giết con mình. Xin tùy hai vương liệu định.
Ngô Xương Văn thấy Đinh Liễn cňn trẻ mà rất khảng khái, trong bụng rất yêu, nhưng cũng nghiêm sắc mặt mà bảo:
- Trước kia, chúng ta với cha cháu là bạn để chỏm. Nhưng nay cha cháu không chịu khuất phục, lại là một chuyện khác. Đất nước không thể chia thành năm bè, bẩy mối. Cháu nên khuyên cha cháu về thần phục triều đình. Rồi cầm thư của Đinh Bộ Lĩnh cùng anh đọc. Xem hết thư, Ngô Xương Ngập đập bŕn quát:
- Thư này đâu phải là quy phục mà chỉ là kế hoãn binh mà thôi. Đinh Bộ Lĩnh quá lắm...
Rồi thúc quân vây ép gắt gao hơn. Đinh Bộ Lĩnh lo toan ra mặt. Nguyễn Bặc dâng kế: - Ta có lięn kết với hai thủ lĩnh thôn Đường vŕ thôn Nguyễn. Tuy Thiên Sách Vương và Nam Tấn Vương đem hết quân vây hãm ở đây, vì so với các thế lực chểnh mảng với triều đěnh, họ ngại ta nhất. Bây giờ nên sai người đến thôn Nguyễn và thôn Đường, khuyên hai thủ lĩnh cất quân vào tận Loa Thành mà quấy rối. Kinh đô xáo động, thế nŕo Xương Văn vŕ Xương Ngập sẽ rút quân về.
Đinh Điền bŕn thêm:
- Ngô Xương Văn, Ngô Xương Ngập còn ngại thêm một người nữa, sao ta không dùng kế phao tin hoang mang ở Loa Thành để Xương Ngập, Xương Văn bán tín, bán nghi.
Đinh Bộ Lĩnh ŕ lên một tiếng rồi nói ngay:
- Có phải là Dương Tam Kha không! Đúng là nên phao tin Dương Tam Kha đưa quân vŕo thành thì hẳn Xương Ngập, Xương Văn sẽ hoảng hốt. Mà biết đâu, người thôn Nguyễn, thôn Đường vŕo quấy rối, Dương Tam Kha
chẳng mang quân về thật. Nhưng ai là người thoát được vòng vây về thôn Nguyễn và kinh thành bây giờ?
Nguyễn Bặc cười tủm tỉm nói:
- Tôi đă nhằm rồi. Người làm việc này phi Ngô Chân Lưu không ai làm nổi! Nhưng thỉnh được Ngô Chân Lưu phi chủ tướng thân vào chùa mời thì không xong.
Đinh Bộ Lĩnh giao cho Đinh Điền vŕ Nguyễn Bặc lo chống trả với triều đěnh, rồi sai đem gạo nếp, đậu xanh đến, gánh lęn chùa Hoa Lư. Lúc đó hòa thượng đã mất, Ngô Chân Lưu đã lên thay chủ trì.
Mới đến chân núi đă nghe thấy tiếng chuông thỉnh và tiếng mõ vang xuống, như thể, nhà chùa không hề biết đến chiến trận phía bên ngoài là gì!
Tiếng kinh Bi hoa, tụng đều đều từ phía tam bảo vọng ra.
Đinh Bộ Lĩnh thấy sư chăm chú đọc kinh, sợ kinh động không dám vŕo.
Nhưng kìa, chuông đã dứt, mõ đã đổ hồi, tăng thống đă từ tam bảo bước ra. Đến bậc cửa, sư cười ầm lęn mà bảo rằng:
- Bộ Lĩnh mới bước chân ra khỏi nhà đi thỉnh ta, ta đă biết rồi!
- Có phải là chim khách đến báo tin cho sư thầy chăng?
Ngô Chân Lưu tuy là bạn cũ của Đinh Bộ Lĩnh, nhưng là một hòa thượng rất được trọng
vọng ở trong vùng, thấy bạn, Chân Lưu đùa bảo:
- Có phải người cầm quân đến gọi thầy chůa đi giải vây cho họ không đây?
Đinh Bộ Lĩnh rất ngạc nhięn, thán phục. Hóa ra Ngô Chân Lưu tuy khoác áo thiền, say kinh, mê Phật, song vẫn không rời mắt khỏi việc nước.
Sư nói:
- Ta biết mẹo của anh rồi. Thế là áo cà sa lại một phen nhuốm bụi trần đấy. Anh có lắng tai nghe đoạn kinh, ta vừa tụng không?
Đinh Bộ Lĩnh nói:
- Bẩm thầy, tôi mới nghe qua chưa hiểu được. Sư nói:
- Đoạn kinh ấy nói đến công đức của vua Thiện Luân. Nhờ thięn căn vŕ lòng thành sáng láng nên ngài đã nghiễm nhiên trở thành một đức Phật, một đấng Thế Tôn.
Đinh Bộ Lĩnh nghĩ ra, cảm động lắm, thưa:
- A di đŕ Phật, không biết cái gã trai ở miền đất bông lau này, có theo nổi gót người xưa không?
- Không sao! Không sao! Miễn là lúc nào cũng nghĩ đến chúng sinh hằng hà sa số...
Sư mời Đinh Bộ Lĩnh vŕo nhà trai, tiếp đón ân cần. Bộ Lĩnh đưa lời nhờ cậy sư về kinh đô lŕm kế phản gián, để kéo quân vây hăm của triều đěnh ra khỏi Hoa Lư. Ngô Chân Lưu chần
chừ một lát. Đinh Bộ Lĩnh cố nŕi, sư nể lòng, liền nhận lời.
Ngô Xương Ngập, Ngô Xương Văn đang vây hăm Hoa Lư gắt gao. Trong thành, quân lính đã phải ăn cơm một bữa, bữa kia là ngô vỏ và sắn. Được cái dê ngựa có sẵn, nên lương thực có thiếu cũng chưa đến nỗi nào! Hai vương thấy Đinh Bộ Lĩnh không ra thần phục, rất bực, liền cho đem Đinh Liễn ra trước cửa thŕnh làm giá mà treo lên. Đinh Liễn bị treo đến nửa ngŕy, rất bức xúc, đầu vẫn cố ngẩng cao. Mồ hôi túa ra đầy mặt vŕ ướt đẫm quần áo.
Ngô Xương Ngập, Ngô Xương Văn đứng ở trước trận gọi Bộ Lĩnh ra đối thoại. Xương Ngập chỉ vào Đinh Liễn, nói với Bộ Lĩnh:
- Ngươi có thấy con ngươi đang bị ta treo trước thŕnh không. Cư xử thế nào, tùy ngươi!
Đinh Bộ Lĩnh nhěn con trai, đứt từng khúc ruột, nhưng vẫn điềm tĩnh hỏi: - Đinh Liễn, con nęn nhớ, nhà mình là cha hổ sinh con hổ đấy nhé!
Đinh Liễn chắc měnh sẽ chết, và, để giữ cho lời hứa với cha, nên càng giữ thật thẳng người, uy nghi, mặc dù, người bị kéo ra như xé thịt.
Đinh Bộ Lĩnh vung giáo lęn, nói rất to, giọng đầy giận dữ:
- Đại trượng phu chỉ lo thực thi chí lớn, lập công danh, há đâu bắt chước bọn đŕn bà mà thương con trẻ.
Rồi quát lớn:
- Cung thủ đâu, đem cung ra, nhằm Đinh Liễn mŕ bắn cho ta!
Đinh Liễn không chút sợ hăi, vươn ngực ra chờ chết. Liễn nghĩ rằng, cha mình thà tự cho bắn mình chết còn hơn là để giặc giết.
Cung thủ vừa rút tên ra nhằm vào Đinh Liễn. Có vài phát tên đầu tiên đã vút ra, nhưng chỉ đi sát người mà không trúng.
Ngô Xương Ngập kinh hoàng nói:
- Đinh Bộ Lĩnh dám bỏ cho con chết thật ư?
Ngô Xương Văn vốn lŕ người trọng nghĩa khí, biết nếu bức Đinh Bộ Lĩnh thě chỉ chuốc lấy thù oán sâu sắc thêm, nên nói với Thiên Sách Vương:
- Ta treo con nó lên là muốn để nó dứt ruột, thương xót, đầu hŕng cho chóng vánh, nào ngờ bụng dạ Đinh Bộ Lĩnh tàn nhẫn, coi con đẻ như người dưng, thì treo, thì giết phỏng có ích gì?
Rồi sai thôi không treo Đinh Liễn lęn nữa.
Ngô Chân Lưu về kinh đô cho phao tin người thôn Đường, thôn Nguyễn sẽ đánh vŕo kinh thành và Dương Tam Kha cũng rục rịch sắm thuyền, sắm ngựa về đòi lại binh quyền... Kinh thành nhốn nháo hẳn lên, vội cho người vào Hoa Lư báo cho Nam Tấn Vương và Thiên Sách Vương...
Mà, người thôn Nguyễn, nhân lúc hai vương đem quân đánh Đinh Bộ Lĩnh cũng vŕo thành, xông vào chợ cướp của nả hàng hóa. Dương Thái Hậu đã già, phải đi kiệu đến thỉnh Dương Cát Lợi, đem quân vŕo truy đuổi bọn chúng, chúng mới chịu lui.
Thiên Sách Vương thấy nếu cứ vây giữ Đinh Bộ Lĩnh dŕi ngày thì kinh thành sẽ sinh biến, liền bàn với Ngô Xương Văn rút quân về.
Từ khi về triều đěnh, Ngô Xương Ngập vẫn kiềng Ngô Xương Văn, vě cho rằng Đỗ Cảnh Thạc vŕ Dương Cát Lợi vẫn bất hợp tác với
mình mà vẫn có ý phò tá Nam Tấn Vương. Xương Ngập liền thay hết người của Ngô Xương Văn ở các chức vụ quan trọng, nghiễm nhiên coi mình là vua, còn Ngô Xương Văn chẳng qua là tướng để sai đi đánh dẹp các nơi.
Ngô Chân Lưu vẫn ở kinh thành, chưa quay lại Hoa Lư. ạng có ý muốn giúp họ Đinh dựng nghiệp. Thủ lĩnh của thôn Đường, thôn Nguyễn vốn cũng chuộng đạo Phật, liền rước ông về, rất trọng đăi. ạng bảo họ:
- Nghề lục lâm không phải là kế lâu dài.
Hai ông võ nghệ cao cường, sao không nghĩ đến chuyện lập thân, dựng nghiệp?
Hai thủ lĩnh buồn bã nói:
- Bọn chúng tôi quen nghề trộm cướp trên sông nước, lấy liều lĩnh để giết người, cướp của, sống buông thả đă quen, vào quy củ không nổi. Có muốn theo ai, người ta cũng không nhận vì sợ tính hung dữ, tráo trở, đŕnh suốt đời lŕm nghề này thôi...
Ngô Chân Lưu nói:
- Có thể, các tín chủ không thích sự ràng buộc đó thôi. Ta xem, Ngô Xương Ngập, Ngô Xương Văn, coi thôn Đường, thôn Nguyễn như cái gai trước mắt đấy! Hai ông liệu bề mŕ phòng bị.
Thủ lĩnh thôn Đường vái sư mŕ nói:
- Vậy bây giờ làm thế nào?
Ngô Chân Lưu bảo:
- Quân triều đěnh vẫn thường coi lũ các ông là bọn trộm, cướp nhỏ, nên sẽ bất ngờ đánh lấy từng thôn. Vậy ta phải liên kết với nhau cùng cứu ứng. Nếu thôn Đường bị đánh thì hãy đốt lửa báo hiệu để người thôn Nguyễn đến cứu, nếu thôn Nguyễn bị đánh cũng đốt lửa để người thôn Đường nhanh chóng kéo sang. Hai ông phải rŕo làng cho kỹ, khi bị đánh thì hãy nghi binh trong làng để quân của triều đěnh hư thực không biết đánh vào đâu là chính. Vào làng thì tướng cũng khó quay cựa. Làm sao phục binh giết tướng thì quân phải lui...
Hai thủ lĩnh thôn Đường vŕ thôn Nguyễn rất cảm phục, mang vàng lụa ta ơn, song sư chối từ, ngay đêm ấy đã khoác nải, rời làng, nói là đi giảng kinh ở chùa Kiên Phúc...
Ngô Xương Ngập vẫn ghét đám người thôn Đường, thôn Nguyễn luôn cản trở công việc, quấy rối sự an běnh của kinh đô, quyết nhổ cho bằng được liền bảo Nam Tấn Vương Ngô Xương Văn: - Đám giặc cỏ ở thôn Đường, thôn Nguyễn như cái gai trong mắt, phải nhổ đi thôi, cŕng
để
lâu càng không có lợi. Em hãy đem quân
đ
i dẹp bọn chúng cho ta...
Ngô Xương Văn từ ngŕy bị anh lấn quyền
không còn trọng và nhường nhịn Xương Ngập như trước nữa, liền dùng dằng không chịu đi. Không những thế lại thường sang dinh trại của
Đỗ Cảnh Thạc vŕ Dương Cát Lợi uống rượu
múa kiếm, hát những lời đầy cảm khái, bi phẫn...
Ngô Xương Ngập biết em giận mình, cũng đang tìm cách dàn hòa, trao thêm quyền cho em, thì đột nhiên lâm bệnh nặng, rồi mất. Dương Cát Lợi, Đỗ Cảnh Thạc tôn phů Nam Tấn Vương chính thức lên ngôi báu.
Ngô Xương Văn vốn lŕ người hiếu đễ, từ khi anh mất, ân hận, lúc sống không hết lňng với anh. Lại nghĩ đến việc Ngô Xương Ngập sai đi đánh thôn Đường vŕ thôn Nguyễn vẫn chưa làm được, liền cất quân đi đánh thôn Đường vŕ thôn Nguyễn ngay.
Bữa đó, Ngô Xương Văn nằm mộng thấy một chuyện hăi hùng. Nam Tấn Vương đang đi săn giữa rừng sâu, bỗng thấy một con hổ vŕng và một con hổ vằn đen bất ngờ tấn công. Nam Tấn Vương đă dùng tên bắn vào giữa trán một con hổ, nhưng con hổ vằn đen đă từ phía sau nhảy đến. Người và hổ vật lộn với nhau, sau Vương bị hổ khỏe hơn, đè xuống, đang sắp cắn vào cổ họng.
Vương kêu thét lên. Tỉnh dậy, trán vã mồ hôi. Nghĩ đến cơn ác mộng, Vương thao thức đến tận sáng vẫn không ngủ được. Trong lňng chần chờ, không muốn tiến binh vào buổi sớm mai nữa!
Nhưng lại nghĩ, lệnh đă ban xuống hàng quân, lui lại không nên. Vả lại, quân lính vốn cũng ghê ngại bọn lục lâm ở hai thôn Đường và thôn Nguyễn, nếu lại bãi binh, thì họ sẽ cho
là chủ tướng cũng sợ, thì lần sau điều binh làm sao họ hăng hái được.
Liền cứ dẫn quân đi.
Quân thủy của Nam Tấn Vương xuôi thuyền từ Loa Thành, ra sông Cái rồi tiến về thôn Đường và thôn Nguyễn.
Thủ lĩnh thôn Đường đem vŕi chục chiến thuyền ra nghênh chiến. Ngô Xương Văn nổi trống tung quân vào đánh..., đuổi gấp vŕo đến tận đầu thôn... Quân của thôn Nguyễn bỏ thuyền rút chạy vŕo trong làng. Ngô Xương Văn thúc quân đuổi theo. Thôn Đường nhử cho Nam Tấn Vương đưa quân vŕo làng, đồng thời đốt lửa báo hiệu cho thôn Nguyễn đến ứng cứu.
Quân của Nam Tấn Vương truy đuổi bọn lục lâm thôn Đường, đến ngő nào cũng thấy chúng hò hét rồi chạy tụt xuống hút bờ ao mất..., Xô đến nơi thì bọn cướp lẩn đâu cả. Lính quay trở ra, đă thấy bọn chúng đứng tręn các nóc nhà, đem tên tẩm độc bắn gục ngay trong ngõ. Ngô Xương Văn thấy lính của mình chết ngập trong ngõ ngách làng Nguyễn, thất kinh, định rút quân ra. Nhưng không kịp nữa, tiếng phèng la tiếng trống thúc từ các ngõ vang lên. Người thôn Nguyễn lại từ lối chính kéo vào, người thôn Đường từ cuối ngõ ập đến. Đám quân của Nam Tấn Vương hết sức phň chủ tướng, nhưng cứ dần dần gục xuống trước dáo, mác của đám hảo hán, lục lâm.
Cuối cùng thì Nam Tấn Vương, dù đâm chết được thủ lĩnh thôn Đường, nhưng cũng bị thủ lĩnh thôn Nguyễn vŕ đám bạn binh giết chết...
Tin Nam Tấn Vương chết trận loan truyền về kinh đô, lŕm hoang mang khắp cả dân chúng. Nhiều người bỏ Loa Thành chạy về quê. Trong lúc xáo trộn. Đinh Liễn liền cải trang làm người thường, cho đám quân canh giữ con tin
í
t vàng bạc rồi bỏ về Hoa Lư...
Vương nghiệp của họ Ngô thật sự đă tan,
khó bề hàn gắn. Người hai thôn Đường, thôn Nguyễn nhân thế giết được Nam Tấn Vương, kéo vŕo Loa Thành, giết người, cướp của rất tàn bạo. Dương Cát Lợi lúc ấy đã già, cũng lui binh về giữ đất quê mình. Đỗ Cảnh Thạc lui quân về Đỗ Động, xưng lŕ Đỗ Cảnh Công Lòng người lại phân tán. Loa Thành hoang vắng không khác gì một cảnh chợ chiều.
Trần Minh Công ở Giao Thủy đă khỏi ốm, nhưng tuổi đă cao. Đinh Bộ Lĩnh từ khi quân triều đěnh rút đi, hůng mạnh hẳn lên, nhanh chóng lấy thêm tráng đinh ở Hoa Lư vào quân ngũ, cho ngả cây lớn, đóng thęm hàng trăm chiến thuyền.
Đinh Bộ Lĩnh cứ chia quân ra năm người lŕm một ngũ, có ngũ trưởng chỉ huy, năm ngũ lŕm một ban, có ban trưởng đứng đầu! Mười ban họp lại lŕm một đội, có đội trưởng chỉ huy
Trong quân chia làm quân chiến và quân thợ. Quân thợ chỉ lo đóng thuyền, rèn vũ khí... Quân chiến thì gồm quân thủy và quân bộ. Mỗi một đội quân bộ lại có một tốp quân kỵ khoảng năm mươi chiến binh, khi xung trận, thường lao lęn trước, giao chiến, mở đường. Khi đánh đường núi thì họp các tốp kỵ binh thành một đội, giao cho một đội trưởng lŕm thủ lĩnh. Trần Minh Công vào Hoa Lư xem Đinh Bộ Lĩnh luyện quân, phục và khen mãi, rồi giục Bộ Lĩnh nhanh chóng sang Giao Thủy để lập lại các cơ ngũ theo cách của Hoa Lư...
Vừa lúc đó, Đinh Liễn bị đưa đi lŕm con tin, vừa từ Loa Thành thoát được. Cha con, ông cháu gặp nhau, ràn rụa nước mắt. Đinh Bộ Lĩnh rất vui, truyền lệnh:
- Hãy nổi trống đồng và khánh đá lên! Rồi cho giết trâu, mổ dê, mở tiệc khao quân, mừng đón sự chấn hưng của Hoa Lư và đón Đinh Liễn trở về.
Đinh Bộ Lĩnh hỏi chuyện con về việc ở Loa Thŕnh. Đinh Liễn bảo cha:
- Kinh đô bây giờ không cňn là nơi tụ hội nhân tài nữa! Cha liệu định thế nào?
Đinh Bộ Lĩnh nói:
- Thời vùng vẫy của ta đã đến. Con về đúng lúc. Ta sẽ giao cho con đặc trách việc sắm thęm thuyền bè và ngựa quý. Rồi con xem, các tướng sẽ nổi lên mỗi người hùng cứ một phương. Sứ mệnh của họ Ngô đã trao
sang cho người khác rồi. Họ Đinh ta phải nhân cơ hội nŕy thâu tóm lấy thiên hạ. Lúc này là lúc hổ giơ nanh, múa vuốt đây! Con về thật đúng lúc.
Quả như lời Đinh Bộ Lĩnh dự doán chỉ trong một tháng, các sứ quân ở khắp nơi mỗi người xưng hůng xưng bá một phương.
Con hoang của Ngô Xương Ngập là Ngô Xương Xí ở Nam Sách Giang về chiếm cứ Bình Kiều (tức Triệu Sơn, Thanh Hóa ngày nay...) Kiều Công Hãn xưng là Kiều Tam Chế chiếm cứ Phùng Châu (nay thuộc Bạch Hạc, Vĩnh Phúc).
Nguyễn Khoa xưng là Nguyễn Thái Bình, chiếm cứ Tam Đái (thuộc Sơn Tây và Vĩnh Phúc).
Ngô Nhật Khánh là dòng xa Ngô Quyền, tiểu chúa, xưng là An Vương, chiếm cứ Đường Lâm (nay là Sơn Tây).
Đỗ Cảnh Thạc xưng lŕ Đỗ Cảnh Công chiếm giữ vůng Đỗ Động (nay lŕ vùng Thanh Oai, Hà Đông)
- Lý Khuê tự xưng là Lý Công, chiếm giữ Siêu Loại (nay là Bắc Ninh).
Lữ Đường xưng lŕ Lữ Bá Công chiếm cứ vùng Tế Giang (nay là huyện Văn Giang thuộc Hưng Yên).
Nguyễn Siêu, xưng là Nguyễn Hữu Công chiếm giữ Tây Phù Liệt (nay thuộc huyện Thanh Trì, ngoại thành Hà Nội).
Nguyễn Thủ Tiệp xưng là Lý Lãng Công chiếm cứ Tiên Du (nay thuộc Bắc Ninh).
Kiều Thuận xưng là Kiều Lệnh Công chiếm cứ Hổ Khê (nay là Cẩm Khê, Phú Thọ).
Phạm Bạch Hổ tức Phạm Hồng át chiếm giữ Đằng Châu (nay thuộc Kim Động, Hưng Yęn...).
Khi Đinh Bộ Lĩnh dẫn quân đến Giao Thủy thě Trần Lãm đón vào trướng nói:
- Con đă đến. Ta có việc lớn muốn bŕn ngay với con đây. Việc bięn chế quân ngũ, bàn sau cũng được!
Đinh Bộ Lĩnh thưa:
- Việc gì vậy, thưa cha!
Trần Lãm nói:
- Ta già rồi, các nơi đều xưng hùng, xưng bá một phương. Con cần xuất đầu lộ diện để thięn hạ biết.
Đinh Bộ Lĩnh dập đầu đến chảy máu, nói:
- Thưa cha, chừng nào cha còn trên thế gian này. Bộ Lĩnh chỉ là tướng của cha sai khiến thôi.
Trần Lãm cảm động lắm, thấy Đinh Bộ Lĩnh quả thực lňng, liền xưng là Trần Minh Công, nhưng toàn bộ binh quyền ở Giao Thủy đều giao cho Đinh Bộ Lĩnh.
Hai năm sau, Trần Minh Công mất, Đinh Điền, Nguyễn Bặc vŕo muốn Đinh Bộ Lĩnh phải xưng tęn hiệu.
Đinh Bộ Lĩnh cười hỏi:
- Hai người định bảo ta xưng hiệu lŕ gì?
Nguyễn Bặc nói:
- Các sứ quân muốn học thời Đông Chu Liệt quốc đều xưng lŕ Công, tức là khiêm nhường chỉ nhận mình làm bá chủ một phương thôi!
Bộ Lĩnh hỏi Đinh Điền:
- ạng nghĩ thế nào?
Đinh Điền nói:
- Tên hiệu là phụ. Tiềm lực và tài đức để thięn hạ phục, mới là thứ cần thiết!
Đinh Bộ Lĩnh gật đầu, cho đó lŕ một ý nghĩ sâu sắc.
Nhưng, từ bên ngoài, Ngô Chân Lưu đã bước vào nói:
- Bần tăng đă nghe các ông bàn về tên hiệu. Nhưng các ông đã hiểu các bậc đế vương trọng tên hiệu như thế nào chưa?
Đinh Bộ Lĩnh vội mời thầy ngồi vŕ xin được giảng giải.
Ngô Chân Lưu nói:
- Tên hiệu phải xứng với tài đức. Điểm khởi đầu xưng tên hiệu, thiên hạ đều trông vào. Vậy tên hiệu còn là tiêu chí, mục đích của người xưng tên hiệu, đại diện cho dân chúng nữa. Khi xưa, nhà Tần mất, Hạng Vũ và Lưu Bang cùng nổi dậy. Hạng Vũ hỏi Phạm Tăng nên xưng tên hiệu là gì? ý của Hạng Vũ muốn xưng hoàng đế, song lúc đó chưa tiện, chỉ xưng lŕ Bá Vương. Còn Lưu Bang khiêm nhường xưng là Hán Vương. Nhưng sau thì ngôi hoàng đế lại thuộc về Lưu Bang mà không thuộc về Hạng Vũ.
Đinh Bộ Lĩnh nói:
- Ta nghĩ rồi, cũng chỉ nên xưng vương thôi. Ngô Tiên chúa thu phục đất nước về một mối, dựng nên tự chủ. Tài đức khiến mọi người đều phục, mŕ cũng chỉ xưng vương rồi mất. Ta không muốn làm sứ quân mà muốn non sông liền một dải. Ta sẽ bắt các sứ quân phải quy phục. Bây giờ hãy xưng vương, khi đã dẹp xong các sứ quân rồi thì xưng hoàng đế cũng không muộn. Lưu Bang ngày xưa chẳng cũng từng làm như thế sao?
Mọi người đều thấy Đinh Bộ Lĩnh nói thế lŕ phải. Đinh Điền nói:
- Thế thì xưng là Đinh Vương ư?
Nguyễn Bặc nói:
- Sư thầy Ngô Chân Lưu vừa nói, tên hiệu còn là mục đích là hướng đi tới. Tôi biết tài, đức của chủ tướng sẽ vượt lên trên mười hai sứ quân. Đánh đâu thắng đấy. Chủ tướng nęn xưng là Vạn Thắng Vương!
Đinh Bộ Lĩnh lặng ngồi, ngẫm nghĩ thęm. Ngô Chân Lưu nói:
- Tôi thấy tước hiệu ấy hợp với chủ tướng đấy. Bởi Vạn Thắng cňn là một tước hiệu của một vị Phật có công đức đă được Phật Tổ Như Lai tuyęn phong.
Mọi người đều reo lęn:
- Thế thì còn phải bàn bạc gì nữa. Rồi rước Bộ Lĩnh đến giữa trướng phủ, đặt lęn ngai vàng, cùng các tướng vào lạy mừng tung hô vang lên:
- Vạn Thắng Vương vạn tuế!
Lễ lên ngôi Vạn Thắng Vương khiến cả vùng Hoa Lư - Giao Thủy nao nức. Vua lên ngôi, phong cho Ngô Chân Lưu làm quân sư, Nguyễn Bặc, Đinh Điền lŕm đại tướng quân, các vięn chỉ huy các đạo đều được phong lŕm tướng quân. Vạn Thắng Vương ban kiểu áo mũ văn võ để phân biệt tước hiệu. Đại tướng quân Đinh Điền chỉ huy quân thủy. Đại tướng quân Nguyễn Bặc chỉ huy quân kỵ vŕ quân bộ. Vua làm lễ tế trời đất, tôn danh hiệu cho cha mẹ sinh và cha mẹ nuôi, dựng đền thờ ở Hoa Lư...
Quân sĩ đều nức lňng.
Đinh Bộ Lĩnh muốn ra quân một trận thật lừng lẫy.
Điểm mặt các sứ quân để cất quân chinh phục thě ở hai bên nách có hai người đáng gờm nhất là Phạm Phòng át và Ngô Nhật Khánh. Phòng át vốn làm tướng thời Ngô Vương, lại là người có uy đức. Đất rộng, dân đông, không thể coi thường. Ngô Nhật Khánh thě chọn Đường Lâm, đất dấy nghiệp của Ngô Tięn Chúa. Quân sĩ vốn là những gia nô lâu đời, đều hết lňng sống chết với họ Ngô.
Đánh Phạm Phňng át nếu thắng thì uy phong sẽ rất lớn. Nhưng đánh không phải dễ, vì quân sĩ của họ Phạm được huấn luyện kỹ càng, ăn no mặc đủ, quân thủy bộ xem ra cũng không thua kém Vạn Thắng Vương. Nếu đánh mŕ không xong, dây dưa, thì trận đầu không thắng. Quân sĩ từ đó sẽ bớt nhuệ khí mŕ các sứ quân cũng xem thường!
Vạn Thắng Vương hỏi ý Đinh Điền, Nguyễn Bặc vŕ quân sư Ngô Chân Lưu.
Đinh Điền, Nguyễn Bặc nói:
- Nếu đánh để cho các sứ quân khiếp hăi sau này, thì cứ nên cất quân đánh Đằng Châu. Phạm Phňng át dẫu mạnh, nhưng quân ta đang lúc đầy dũng khí, muốn lập công lớn. Dấn lên một chút là thắng. Nếu thắng được Phạm Phòng át thì coi như sự nghiệp lớn đã được non một nửa.
Ngô Chân Lưu sợ Vạn Thắng Vương cũng nóng ruột muốn tự cường, theo kế của Đinh
Đ
iền, Nguyễn Bặc, liền xua tay nói lớn:
- Không được, không được. Kế đó chỉ lŕ
"được ăn cả, ngă về không!" Đánh ai, hňa ai, liên kết với ai trong việc quân, phải tính toán thật kỹ không hỏng việc lớn đấy.
Đinh Bộ Lĩnh nóng ruột, giục:
- Xin quân sư nên nói ngay vào việc!
- Hành quân gần và nhanh thì mới bất ngờ và thần tốc được. Bây giờ là loạn 12 sứ quân. Họ thường dùng kế "Tọa sơn quan hổ đấu", tức là ngồi trên núi xem hổ đánh nhau. Hai con hổ tranh hùng tất một con chết, một con cũng thương tích đầy mình. Nếu không chết thì cả hai cũng toạc trán, rách vai, đâu còn được như trước. Lúc đó họ mới thôn tính kẻ dại dột... Lại có kẻ chủ trương: "Mi không đụng đến ta thě ta cũng không đụng đến mi". Ta không theo cái cách của họ thě kế sách phải thật chuẩn mực mới được. Tính sai một ly là đi một dặm đấy!
Nguyễn Bặc chớm hiểu được ý của Ngô Chân Lưu, liền nói:
- Quân sư muốn nói, ta phải dùng kế vừa chiến vừa hòa?
Đinh Điền vẫn chủ trương důng kế "mạnh lấn yếu", cau mày, bảo:
- Nhưng đánh ai mŕ hòa ai đây?
- Đánh ai ư? - Ngô Chân Lưu nói! - Mười hai sứ quân, kẻ ở xa, kẻ ở gần. Không phải một lúc mŕ đánh tất cả hơn mười vůng đất được. Đánh gần thě quân sĩ, lương thực đều dễ vận chuyển, dễ thŕnh công. Gần ta nhất chỉ có Phạm Phòng át và Ngô Nhật Khánh! Tôi cho rằng phải một đánh, một hňa với hai người này!
Đinh Điền vẫn hậm hực, căi:
- Nếu ta đủ mạnh, chia hai hướng đánh cả Phạm Phňng át và Ngô Nhật Khánh không được ư?
Nguyễn Bặc thì lẩm bẩm như tự hỏi mình: - Đánh Phạm Phòng át hay đánh Ngô Nhật Khánh? Hòa Ngô hay hòa Phạm?
Ngô Chân Lưu bàn:
- Theo tôi thì nên hòa Phạm Phòng át mà đánh Ngô Nhật Khánh!
Đinh Điền ngồi thừ ra không nói gě cả. Nguyễn Bặc cắt ngang lời quân sư, nói ngược lại:
- Thế đánh Phạm Phňng át mà hòa Ngô Nhật Khánh không được ư? Thế lực của Phạm Phòng át khá lớn, nếu ta đánh được thě thanh thế của Vạn Thắng Vương sẽ thâu tóm được cả dải đồng bằng, mấy lũ sứ quân, công nọ, vương kia, chẳng mấy chốc mŕ dẹp được. Hňa với Ngô Nhật Khánh, ta lại được thiên hạ cho là biết thể tình với họ hàng của Ngô Tiên Chúa!
Ngô Chân Lưu nói:
Đại tướng quân nghĩ thế cũng có lý, song binh pháp, nếu kẻ nŕo yếu thì hãy đánh trước. Mạnh lấn yếu, xưa nay vẫn thế mà. Ngô Nhật Khánh còn trẻ, tuy gọi là sứ quân, nhưng binh sĩ chẳng qua là gia nhân đầy tớ, nha tướng chẳng qua là lũ quản gia, tổng quản cất nhắc lên. Quân ô hợp vừa mộ đến, chưa được huấn luyện kỹ cŕng, đánh lŕ thắng thôi. Còn Phạm Phòng át ư? Phòng át có đất Hồng Châu, sông đầm dŕy đặc. Trước đây lŕ căn cứ địa của Triệu Việt Vương, quân của nhŕ Hậu Lương bên Tần có Trần Bá Tiên rất giỏi, mà, nhờ vào địa thế, Triệu Quang Phục còn đánh trả được, khiến Bá Tięn không làm gì nổi! Vậy hãy hòa Phạm Phòng át là hơn!
Đinh Điền vặn hỏi:
Nếu ta hòa mà Phạm Phòng át giả hòa, nhân khi ta đi đánh Ngô Nhật Khánh, Phạm Phňng át cất đại quân đi đánh Giao Thủy rồi tiến vŕo Hoa Lư thì sao?
Ngô Chân Lưu trả lời ngay:
- Đinh đại tướng quân lo xa thế, chí phải.
Nhưng Phạm Phòng át bên nách có Đỗ Cảnh Thạc ở Tế Giang, Nguyễn Siêu ở Tây Phù Liệt; xa hơn chút thì có Lý Lãng Công Nguyễn Thủ Tiệp ở Tiên Du, chắc ông ta không dám cất quân đánh chúng ta đâu! Hňa Phạm Phòng át đánh Ngô Nhật Khánh là hợp hơn cả.
Đinh Bộ Lĩnh vỗ vai Ngô Chân Lưu nói:
- Kế của quân sư là rất phải. Chúng ta nên theo kế ấy. Tuy là kéo quân đi đánh Ngô Nhật Khánh, nhưng cũng phải để một số quân tinh nhuệ ở lại phňng thủ Giao Thủy và Hoa Lư mới được! Nhưng ai là người đi sang thuyết khách Phạm Phòng át đây?
Ngô Chân Lưu nói:
- Tôi thấy đại vương đă nhằm tôi rồi đấy.
Còn ngại tôi có đi hay không? Vì nghĩa lớn của đất nước, thě kẻ tu hành này nào có xá gì?
Vạn Thắng Vương mừng lắm, bảo:
- Thật là trời cho ta vị sư thầy giỏi nhất nước này đây.
Nói đoạn, chuẩn bị lễ vật cho Ngô Chân Lưu sang hňa nghị với Phạm Phòng át. Sai Nguyễn Bặc ở lại trấn giữ Giao Thủy và Hoa Lư. Vạn Thắng Vương đem năm ngŕn quân tinh nhuệ đi đánh Ngô Nhật Khánh... Cůng đi có
Đ
inh Điền vŕ Đinh Liễn.
Ngô Chân Lưu cũng đi sang châu Đằng để
dùng ba tấc lưỡi thuyết phục Phạm Phòng át. Vạn Thắng Vương tiễn Ngô Chân Lưu xuống thuyền. Trước khi thuyền nhổ neo, Vạn Thắng Vương hỏi:
- Xin quân sư cho biết chuyến chinh phục đầu tięn này của Đinh Bộ Lĩnh thế nào?
Sư cười, đọc bŕi kệ như sau:
- Ngựa giỏi lên phương Bắc, Tiếng hí vang núi rừng...
Trai tài gặp gái sắc, Hây hẩy gió nồm nam... Thiện tai Thiện tai...1 Rồi quảy níp xuống thuyền.
Ngô Chân Lưu đẩy thuyền vŕo bãi. Bốn bề lau lách âm u. Tiếng chim bìm bịp như tiếng ma hù dọa. Cá quẫy rùng sóng nước. Những đám sậy, mỗi khi gió mạnh thổi lại vi vút như một thế trận bát quái, lối nào cũng là vào, mà cũng là ra, vừa kín, vừa hở.
Các trạm gác của sứ quân Phạm Phòng át rất quy củ. Ngô Chân Lưu đang ruổi thuyền đi, chợt nghe phía trước, có tiếng mái chèo vỗ, ngẩng mặt nhìn lên. Trời đã hé ra những mảng lam tím cao vời vợi. Những tảng mây trắng cứ mỏng dần. Trên đầu một đŕn giang đang giăng hŕng chữ nhất, cất tiếng kêu thích thú, bay về phía những cồn xanh bên cửa biển.
Chợt nghe tiếng dây cung bật đánh tách một tiếng, rồi, một con giang lớn đang bay, lảo đảo, rồi rơi thẳng xuống, ngay trước đầu thuyền của sư thầy Ngô Chân Lưu chưa kịp ngẩng lęn thì đã có tiếng chào ấm mà vang. Một chiếc thuyền chiến, ở đầu mũi, một viên tướng trẻ rất hào phóng, cất tiếng chào: - Xứ Đằng Châu chúng tôi vinh hạnh được đón vị cao tăng giáng lâm!
Ngô Chân Lưu đoán đó lŕ Phạm Công Tử, con Phạm Phòng át. Quả nhiên, Công Tử chắp tay nói: - Sát sinh trước mặt vị chân tu, quả là thất lễ. Xin tha thứ! Song cha tôi rất thích ăn thịt chim trời nướng. Thấy chúng bay qua, tôi bắn con đầu đŕn về để đăi khách! Không biết cao tăng có định důng cơm mặn với thịt chim trời chăng?
Ngô Chân Lưu nói:
- Đa tạ, đa tạ. Chỉ xin một đĩa xôi thơm, mấy hạt muối trắng là được rồi. Tôi muốn được công tử cho ra mắt Phạm Lệnh Công!
Phạm Công Tử nói:
- Thì cha tôi, sai tôi đi đón cao tăng đây mŕ!
Ngô Chân Lưu đi mất một canh giờ, qua mấy trại đóng quân, thấy cờ xí trang nghięm, quân sĩ thuyền bè chỉnh tề, khí giới sắc và sáng loáng... Lại có cả những máy bắn nỏ liên châu của loại thuyền chiến đặc biệt. Ngô Chân Lưu thầm phục uy vũ của người cầm quân ở châu Đằng.
Phạm Phòng át tuy tuổi đã cao nhưng dáng vẻ quắc thước, đường hoàng. Mắt xếch mà sáng, mũi thẳng, tay dài, đầy khí tượng kẻ anh hùng. Phạm Sứ quân đón Ngô Chân Lưu vào trong trướng nói:
- Thiện tai, thiện tai. Phòng át này, tu từ kiếp nào mà được tiếp kiến vị cao tăng nŕy đây! Phňng
át, lâu nay chỉ mong đón ngŕi về làm thầy, không dè Đinh Bộ Lĩnh lại nhanh tay đón trước mất. Nhưng biết đâu, nhỡ khi, trň chuyện hợp ý tâm đầu, Ngô cao tăng lại ở lại châu Đằng với họ Phạm nŕy!
Rồi rót trà ngon, hai tay ân cần mời Ngô Chân Lưu.
Ngô Chân Lưu kính cẩn đưa thư của Đinh Bộ Lĩnh cho Phạm Phňng át. Thư viết: "Đinh Bộ Lĩnh cúi đầu dâng lời tâm huyết lęn Phạm Lệnh Công xem xét: Lĩnh này là con nha tướng của Ngô vương, lẽ nào không muốn giang sơn về một mối. Cho nên trong thời Ngô Tiên Chúa, tuy không về triều thụ chức, nhưng cũng yên phận ở Hoa Lư. Song, lẽ đời biến thiên, Dương Tam Kha gây loạn, Ngô Xương Văn tuy lấy lại ngôi vua nhưng nhu nhược, Ngô Xương Ngập thì bất tài lại hám quyền, do đó thế nước bị vỡ, chia làm mười hai sứ quân. Đất không chịu trời, trời không chịu đất! Đinh Bộ Lĩnh nghe tiếng Lệnh Công nổi danh tŕi trí, khảng khái hơn đời. Sống quân tử như mạnh Thường Quân, ham kết nghĩa như Kę Khang, Nguyễn Tịch. Đang khi các sứ quân xưng hůng, xưng bá, nếu ta kết liên hòa hiếu, thì, những kẻ hung hãn không dám đụng đến, mŕ quân sĩ cũng được nhŕn. Hơn nữa, nếu kẻ nào đụng đến Đằng Châu, Phạm Lệnh Công đánh tiếng, Đinh Bộ Lĩnh nŕy đâu để chúng yęn! Hoặc có đứa cŕn rỡ xâm phạm Hoa Lư, Phạm Lệnh Công hẳn sẵn lòng giúp dập... Kẻ bất tài cầm cờ lau này, nhờ
cao tăng Ngô Chân Lưu, đem chút lễ nhỏ, dâng lęn Lệnh Công, xin được cůng nhau hòa hiếu, không xâm lấn nhau, không gây phiền hà cho nhau. Ai giàu nấy hưởng, ai mạnh nấy tự cường, tình hữu hảo láng giềng, trước sau như một.
Được như thế Bộ Lĩnh nŕy thật vô cùng hân hạnh. Nếu Lệnh Công ưng thuận, xin đến tận trướng ra mắt".
Phạm Phòng át xem thư xong bảo Ngô Chân Lưu:
- Tôi nghe cao tăng Phật học uyên thâm, sành binh pháp lại giỏi cả thi, văn lẫn nhâm, cầm, độn, toán... Lňng người đă đŕnh, nhưng còn ý trời, xin Ngài bói cho tôi một quẻ về chuyện này.
Ngô Chân Lưu lấy cỏ thi trong bọc, trai giới, ngay đęm ấy làm phép bói dịch. Quẻ bói như sau:
Lục tam: Thực cựu đức, trinh lệ, chung cát, hoặc tňng vương sự, vô thành!
Hòa thượng trao quẻ bói cho Phạm Phòng át. Phòng át xem qua rồi trân trọng thưa:
- Xin sư thầy giảng cho!
- Đây lŕ quẻ "Hào 3 âm, lời kinh dạy rằng: Cứ yên ổn hưởng cái đức cũ của mình, ăn ở cho chính đáng mŕ để lňng lắng sợ thì rút cục sẽ tốt đẹp, nếu phải theo việc của ngôi trên, thì cũng đừng mong thành công".
- Xin cao tăng giảng cho kỹ thęm!
Ngô Chân Lưu giảng tiếp:
- Hào 3 này đã âm nhu, lại không vào ngôi thẳng, ở chông chênh trên cùng quẻ khảm, chung quanh đều là kẻ thích gây sự, rùm beng, do đó, hào 3 thường phải luôn lắng sợ, hiểu biết, giữ gìn, thì sẽ yên ổn. Hào 3 có hào 6 ở trên ứng và thiện chí. Hào sáu là dương, mạnh, lại là ngôi cao, nên có xu hướng lôi hào 3 theo. Do đó phận hào 3 nên an phận thủ thường, đừng ham danh lớn, ham lập công như vậy mới là điều tốt lành!
Phạm Phòng át nghe ra nói:
-
ý trời đă thế thì Phạm Phòng át này trái sao được.
Liền lập hòa ước với Vạn Thắng Vương.
Đinh Bộ Lĩnh, Đinh Liễn, Đinh Điền tiến quân vŕo đất Dương Lâm. Quân của Ngô Nhật Khánh thường lŕ quân kỵ và quân bộ. Khánh cho đắp thành đất, nhưng chưa xong, còn nham nhở.
Khánh vốn sinh ra trong dòng dõi hùng trưởng, tuy thông minh, nhưng ít trải nghiệm trong đời. Khánh thích dùng quân trẻ, tướng trẻ. Từ đám gia thần, nha tướng được sắp xếp cho lo các việc chu cấp vũ khí, lương thực, lo chuyện đắp thŕnh, dựng trướng phủ, còn quân
sĩ của Ngô Nhật Khánh đều trẻ măng như chủ tướng.
Khánh lại thích cho quân mặc đẹp, do đó, quân sĩ đều lấy gấm đỏ lŕm quần áo, lấy nỉ đen lŕm mảnh hộ tâm và che vai. Riêng những quân kỵ thì Ngô Nhật Khánh đích thân chọn lấy từng con ngựa. Bầy ngựa của Ngô Nhật Khánh chia ra làm hai đạo quân. Một đạo do một nha tướng trắng trẻo, vận áo đen, quần chẽn đen, đội khăn đen, cầm dáo dŕi, lưng giắt những mũi chủy ngắn và ống tên, vai đeo cung, cưỡi ngựa xám, bờm đen. Một đạo do một nha tướng rắn rỏi, cao to, mắt xếch, cằm vuông, râu đen nhánh đầy cằm, tay cầm một thanh long đao, mặt đỏ, biệt hiệu lŕ Tiểu Vân Trường, cưỡi ngựa đỏ bờm đỏ... Quân sĩ của hai đạo quân đều cưỡi ngựa mầu lông vŕ bờm đều giống in ngựa của chủ tướng.
Nghe tin Vạn Thắng Vương đến, Ngô Nhật Khánh, không cần bŕn bạc với chủ tướng, liền dàn trận ra đánh.
Đinh Bộ Lĩnh ngồi tręn xe gỗ, một ngựa kéo, hai bên là Đinh Điền vŕ Đinh Liễn cưỡi ngựa. Quân sĩ dŕn phía trước mặt. Thấy phía quân Ngô Nhật Khánh, vào trận mà ăn mặc như quân trẩy hội, Đinh Liễn thừ mặt không nói gě. Đinh Điền cười khẩy mŕ đáp.
- Mấy thứ người ngựa của đám nhŕ giầu kia, chỉ đáng cưỡi rong chơi ngắm hoa trong kinh thŕnh, chứ trận mạc gì!
Đinh Điền nói chưa dứt câu thě quân Ngô Nhật Khánh đă phi ngựa ào xông lên trước, Đinh Liễn, Đinh Điền thúc ngựa ra nghinh chiến. Quân Hoa Lư rẽ lối cụm lại thành những vuông người, lấy cung từ xa bắn thẳng vào chân ngựa, mắt ngựa. Nhưng đám ngựa của Ngô Nhật Khánh, phi rất nhanh lao thẳng đến. Kỵ sĩ đâm chết được vŕi trăm quân của Vạn Thắng Vương.
Đinh Bộ Lĩnh, phất cờ vŕng sang ngả trái lại phất sang ngả phải. Đinh Điền vŕ Đinh Liễn, quay ngoắt sang hai phía sườn đồi, nhử hai đạo kỵ binh của Ngô Nhật Khánh đang hň hét đuổi theo. Tuyến giữa chỉ cňn Ngô Nhật Khánh và đám quân bộ. Nhật Khánh thấy Bộ Lĩnh còn lại một mình trên xe, không có ai phù trợ, liền xông lại đánh, nghĩ bụng bắt sống được Vạn Thắng Vương, mọi sự đều xong xuôi.
Vạn Thắng Vương quay xe chạy khuất vào một khúc quanh. Ngô Nhật Khánh thúc ngựa đuổi. Khi ngựa xáp đến nơi thě chỉ thấy xe, không thấy Bộ Lĩnh đâu cả. Đang ngơ ngác kiếm těm thì phía sau lưng đã nghe thấy tiếng quát vang mà lớn:
- Vạn Thắng Vương đây cơ mŕ!
Ngô Nhật Khánh quay lại thì ngựa của Đinh Bộ Lĩnh đă xô tới, và với một sức khỏe phi thường, chỉ hai hiệp, Ngô Nhật Khánh đã bị đâm ngã ngựa. Quân sĩ xô lại trói Nhật Khánh xông vào chiếm Đường Lâm.
Vạn Thắng Vương cho một trăm quân cầm loa leo lęn các cây cao chõ về hướng các cánh quân của nha tướng Ngô Nhật Khánh, thét vang:
- Nhật Khánh đă bị bắt. Quân Đường Lâm hăy đầu hŕng, Vạn Thắng Vương sẽ tha mạng.
Tiếng loa dội vào núi sâu. Đinh Điền, Đinh Liễn thúc quân kỵ vây đám quân của Tiểu Vân Trường vŕ tướng thư sinh. Tiểu Vân Trường bị
inh Liễn đâm chết. Tướng mặt trắng thě bị
inh Điền tóm gáy, bắt sống.
Vạn Thắng Vương hội quân ở Đường Lâm.
Xuống lệnh, trừ vũ khí quân dụng, kho lương của Nhật Khánh, quân sĩ không được tơ hŕo mảy may cái tơ, cái tóc của dân chúng. Những chiến lợi phẩm thu được trong trận mạc đều nộp lại cho chủ tướng. Quân Hoa Lư răm rắp tuân theo.
Vạn Thắng Vương cho giải Ngô Nhật Khánh đến trước mặt mŕ bảo:
- Ngô Nhật Khánh, bây giờ ngươi nghĩ thế nào?
Nhật Khánh cứng cỏi đáp:
- Họ Ngô đă dựng nghiệp, lên ngôi, đứng đầu thięn hạ. Nay chẳng may gặp kẻ loạn thần Dương Tam Kha gây rối mà mất nước. Ta lăm khôi phục cơ nghiệp của tiên chúa. Việc không xong, chém thì chém, hỏi làm gì?
Đinh Bộ Lĩnh thét vő sĩ lôi ra chém! Vừa lúc ấy từ phía ngoài có một thiếu phụ dáng mảnh mai, yểu điệu, chạy tới ôm lấy chân Vạn Thắng Vương, khóc mà rằng:
- Tiên chúa, hậu chúa đã mất rồi. Thiên Sách Vương cũng chẳng còn cậy nhờ gì nữa. Mẹ con thiếp lui về giữ thực ấp họ Ngô ở Đường Lâm, thiếp chỉ còn mỗi một mụn con là Nhật Khánh, xin đại vương nghĩ tình xưa của tiên chúa đối với họ Đinh mŕ tha chết cho nó.
Đinh Bộ Lĩnh nâng thiếu phụ dậy. ạng sững sờ về vẻ đẹp của bŕ. Tuy tóc rối, mặt nhòa lệ, nhưng gương mặt trái xoan, làn môi, gương mặt đầy vẻ thanh tú, xinh tươi. Bộ Lĩnh nhớ đến lời kệ của Ngô Chân Lưu đọc khi chia tay dưới bến sông Hoŕng Long, cảm thấy sư thầy đă tiên tri mình được gặp giai nhân, liền
â
n cần nói:
- Phu nhân đă van xin cho giọt máu cuối
của họ Ngô, ta nào nỡ giết. Có điều, phu nhân phải theo ta về Hoa Lư, ta sẽ phong phu nhân làm hoàng hậu, coi Nhật Khánh như con của ta, ta sẽ gây dựng cho Khánh nên người hữu
í
ch...
Phu nhân còn đang lưỡng lự, Vạn Thắng
Vương nghiêm mặt mà nói:
- Một là mẹ con mãi mãi được bên nhau, hưởng phú quý dài lâu, hai là xẩy đàn tan nghé, phu nhân chọn đằng nào thì chọn!
Phu nhân nước mắt chan hòa, quỳ lạy một lần nữa mà nói:
- Cái thân thiếp cũng là thứ bỏ đi rồi, đại vương cňn dùng làm gì nữa! Nhưng, đại vương phải hứa với thiếp, đừng bao giờ mưu hại Nhật Khánh!
Vạn Thắng Vương nói:
- Ta hứa với nàng...
Các người hầu, con ở, họ hàng ở lại Đường Lâm. Đinh Bộ Lĩnh chọn lấy những người đẹp
đ
em về Hoa Lư. Vạn Thắng Vương để Đinh
Đ
iền ở lại giữ Đường Lâm, bięn chế quân của
Ngô Nhật Khánh ghép vào các đội thủy, bộ, kỵ của mình. Đinh Liễn thấy em gái của Ngô Nhật Khánh xinh đẹp, cũng xięu lòng, xin cha lấy cho mình. Đinh Bộ Lĩnh nói với phu nhân. Thân cô, thế yếu, phu nhân cũng đŕnh chịu lời.
Để cho phu nhân yęn lòng, tin vào lời hứa của mình. Vạn Thắng Vương gả con gái cho Nhật Khánh rồi kéo quân về Hoa Lư.
Vạn Thắng Vương mừng thắng trận, khao quân rồi sai Nguyễn Bặc lo lễ thành hôn cho mình, Đinh Liễn và Ngô Nhật Khánh...
Hôm ấy, quân sĩ Hoa Lư vui say nghiêng ngả. Vua dự hết các cuộc thi đá cầu, đánh phết, bắn cung, rồi dẫn hoŕng hậu về cung.
Đinh Liễn cũng dẫn vợ về dinh, cho quân sĩ ăn uống thả cửa.
Chỉ riêng Nhật Khánh dẫn vợ đến chào bố vợ, chào mẹ, rồi sóng vai chồng vợ về dinh phủ mới của mình. Lòng Nhật Khánh buồn rười rượi, song vẫn cố làm ra vẻ vui vẻ..., chiều chuộng vợ. Thấy Nhật Khánh đẹp trai, ăn nói dịu dàng nên công chúa họ Đinh rất mãn nguyện. Nàng e lệ để chồng dắt tay vào phòng riêng, nơi treo đèn, kết hoa lộng lẫy nhất trong ba đám cưới!
Ngô Chân Lưu ở phía chùa, xuống mừng cha con Bộ Lĩnh. Vạn Thắng Vương rất vui, ra đón Ngô Chân Lưu tận ngoài trướng, vái lạy mà thưa rằng:
- Lời sư thầy quả đă đoán hết được việc quá khứ, tương lai.
Ngô Chân Lưu chỉ cười, mắt nheo nheo với Nguyễn Bặc rồi theo Bộ Lĩnh vào trong trướng.
Khi Bộ Lĩnh say, dắt vợ mới vào trong nhà, Ngô Chân Lưu thừ mặt buồn, không nói gì cả.
Nguyễn Bặc hỏi:
- Sư thầy có điều gě bận tâm vậy?
Ngô Chân Lưu chỉ khẽ ngâm bài kệ:
Thông rừng, gió núi chiếu bên hiên Lọ cảnh binh đao, lọ cảnh thiền? Người động, người thě ưa cảnh tĩnh Ngày tàn trời đất ghé sang đęm...
Nguyễn Bặc cố nghiền ngẫm ý tứ thâm thúy, nâng cốc rượu không uống, buột thở dài...
ở Hoa Lư chừng ba tuần, Ngô Nhật Khánh dẫn vợ vào ra mắt Vạn Thắng Vương nói:
- Tâu phụ vương, con nghe Hoa Lư có nhiều thắng cảnh, con xin được ngao du, đi thăm thú để thưởng lăm.
Đinh Bộ Lĩnh rất vui, bảo:
- Con đem con gái ta theo. Nó rất thuộc những hang động ở đây... Nó sẽ cho con thấy Hoa Lư không chỉ có ngàn lau, rừng lim mà còn có cả những hang động, suối núi đẹp như cảnh tięn vậy.
Liền cho một đạo quân thủy gồm mười thuyền nhỏ, đem lương thực, vũ khí theo đề phňng thú dữ, dẫn phò mã đi chơi sông, nước.
Ngô Nhật Khánh đi qua những dăy núi rất đẹp, luồn qua những hang ngầm tręn nước ở Bích Động rồi lại leo lęn núi Dục Thúy ở nách sông Hoàng Giang...
Bỗng một đęm, Ngô Nhật Khánh cầm đao, gí vŕo cổ viên đội trưởng theo hầu, bảo chở thuyền thật nhanh ra cửa biển, rồi giương buồm cứ thế nương gió đi măi, đi măi vào đàng trong. Đi ba ngày ba đêm, theo đường biển đă đến đất châu ạ, châu Lý của Chięm Thành, Ngô Nhật Khánh gọi vợ đến trước mặt, mắng rằng:
- Cha mày cậy mạnh, ức hiếp mẹ con ta, đâu phải chỗ ta nương tựa. Ta làm sao quên được nỗi uất ức này! Nàng hãy trở về Hoa Lư đi! Ta đi těm nơi khác để nương tựa vậy...
Nhật Khánh lấy gươm xẻo má vợ, rồi gọi viên đội trưởng đến, bắt chở nŕng về Hoa Lư...
Công chúa họ Đinh về đến nhŕ ra mắt cha, khóc ầm lên, đòi cha giết mẹ Nhật Khánh để trả thù. Đinh Bộ Lĩnh nhìn mặt con, tức bầm ruột, nhưng làm sao bỏ nổi người đẹp, liền an ủi con gái rồi sai đưa về phủ rięng của công chúa!
Nguyễn Bặc có lệnh được đňi vào trướng phủ. Bặc đi ngay. Cứ tưởng Vạn Thắng Vương thế nào cũng say sưa bên người vợ mới, chí ít là hàng tuần trăng. Không dè Đinh Bộ Lĩnh kéo Nguyễn Bặc ngồi ngang hàng như thuở còn kết bạn bè, hỏi ngay: - Thắng Ngô Nhật Khánh rồi, bây giờ đánh đâu, dừng đâu đây?
Nguyễn Bặc nói:
- Mười hai sứ quân, hòa một diệt một, chỉ còn non mười. Ta nay vào hàng mạnh nhất, có thể đè lấn các hùng trưởng khác. Bây giờ là lúc đánh vào kẻ mạnh, chứ không phải đánh kẻ yếu như trước!
Nguyễn Bặc nói tiếp:
- Mười sứ quân còn lại, tôi thấy mạnh nhất, có lẽ là Đỗ Cảnh Thạc ở Đỗ Động, kế đến lŕ Nguyễn Siêu ở Tây Phù Liệt nên đánh hai người này. Nếu đại thắng, thì chắc chắn các nơi khác đều có thể chinh phục được.
Đinh Bộ Lĩnh cau trán hỏi:
- Ngô Xương Xí ở Bình Kiều (nay là Triệu Sơn, Thanh Hóa) thế nào?
Nguyễn Bặc nói:
- Con thỏ non chạy tít tận miền rừng núi
â
m u ấy, đáng kể gě!
Vạn Thắng Vương gật đầu.
- ạng nói đúng. Đánh Tây Phů Liệt và Đỗ
Động lŕ theo lối tằm ăn dâu. Từ nơi đứng chân, ta ngoạm sang trái, ngoạm sang phải. Đường Lâm lấy rồi, thě chẳng có cách nào là đánh Đỗ Cảnh Thạc vŕ Nguyễn Siêu thôi! Nhưng đánh thế nào để chắc thắng! Đỗ Cảnh Thạc lŕ một viên tướng lão luyện, không phải đùa đâu!
Rồi ghé vào tai Nguyễn Bặc nói nhỏ mấy câu, cười ầm lên nói rằng: cứ như thế như thế...
Ngay hôm sau, Đinh Bộ Lĩnh giao cho quốc sư Ngô Chân Lưu giữ Hoa Lư, Trần Thăng (em ruột Trần Minh Công) giữ Giao Thủy cňn mình cùng Đinh Liễn, Nguyễn Bặc kéo quân thủy bộ, tiến đánh Đỗ Cảnh Thạc vŕ Nguyễn Siêu.
Nguyễn Bặc đem quân vây thŕnh sứ quân của họ Nguyễn, hò reo dữ dội, quyết chí đánh bằng được. Nguyễn Sięu đốc quân ra bốn mặt Tây Phů Liệt để chống đỡ.
Đinh Bộ Lĩnh vŕ Đinh Điền dốc quân vây Đỗ Động. Đỗ Cảnh Thạc đem quân ra nghęnh chiến...
Hai bên đánh nhau dữ dội đến vŕi ba ngày liền. Vạn Thắng Vương cho thuyền đậu kín bãi Bắc sông Nhuệ, sai quân bộ quân kỵ ép ở hai phía đông và nam...
Đinh Bộ Lĩnh cưỡi voi đánh thẳng vào mặt giữa thành...
Đỗ Cảnh Thạc thấy quân Hoa Lư muốn đánh nhanh, thắng nhanh, nęn cho quân đóng chặt cửa thŕnh chính, rồi dàn quân ở bốn mặt thành cố thủ...
Đinh Bộ Lĩnh thúc quân đem thang móc câu, đánh đến ngŕy thứ bảy, cứ rập rình mãi không nổi!
Phía Tây Phù Liệt, thấy Nguyễn Bặc đang vây đánh quyết liệt, bỗng để lại một nửa số quân, không thúc ép dữ dằn như trước. Nguyễn Sięu cho là Bặc, phải đem quân về cứu ứng cho Đinh Bộ Lĩnh đánh Đỗ Cảnh Thạc, liền nửa đęm cho quân đánh thẳng vào dinh quân của Nguyễn Bặc.
Nào ngờ, khi kéo quân đến, lấy giáo đâm vŕo người thì mới biết đó chỉ là hình nhân. Đuốc đčn đặt vŕo tay hình nhân đều là đuốc dầu lạc, nhựa thông Hoa Lư, cháy rất đượm.
Biết là mắc mưu, Nguyễn Siêu vội rút quân ra, thì bốn phía đồng, quân của Nguyễn Bặc reo hò dậy đất, xông vào giết, chém... Nguyễn Siêu bị Nguyễn Bặc chém chết, rồi dẫn quân xông thẳng vào chiếm lấy Tây Phù Liệt...
Đến mờ sáng thě quân của Nguyễn Siêu chết rất nhiều. Số còn lại đầu hàng hoặc từng tốp, từng tốp lẩn tránh sang đất khác...
Quân của Tây Phù Liệt thua chạy về Đỗ Động, Vạn Thắng Vương không bắt, cứ mặc kệ cho chúng ůa đến chân thŕnh, xin được nhờ
cậy Đỗ Cảnh Thạc. Chỉ những đám nŕo chống cự với quân Hoa Lư, thì họ mới vây đánh và bắt giữ... Bọn tàn quân này, kêu khóc ầm ĩ, đòi Đỗ mở cửa thành... Lúc này, Đinh Bộ Lĩnh án binh bất động... Đỗ Cảnh Thạc cũng đang cần thęm quân, nên thả dây xuống kéo từng tên quân lên, khám xét kỹ lưỡng, thu vũ khí rồi, sai các tướng tra hỏi kỹ càng, nếu đúng là quân Nguyễn Siêu thì ghép vào hàng ngũ đưa lên mặt thành để chống trả với quân sĩ từ Hoa Lư đến.
Nguyễn Bặc đă đem quân đến trợ chiến... Quân vây Đỗ Động kín vňng trong, vòng ngoài Vạn Thắng Vương khoác áo vàng thúc roi đánh vào mặt chính giữa, thế rất nguy cấp...
Đỗ Cảnh Thạc cho bắn tęn độc, důng gậy ngắn vót nhọn cũng tẩm độc, chọn những tęn lính khỏe mạnh, thay nhau lên mặt thành, bắn và ném vào lũ người đang leo bám ở chân thành Vạn Thắng Vương vây thêm ba ngày nữa vẫn không đánh được. Đỗ Cảnh Thạc lęn lầu vọng địch, sắc mặt vẫn běnh tĩnh ung dung. Đinh Bộ Lĩnh cho tướng đến khięu khích, thét gọi: - Đỗ Cảnh Thạc, tưởng ngươi lŕ một tướng kiêu hùng của Ngô Tiên Chúa, hóa ra, chỉ là một con dế thò thụt ở trong hang...
Lại cho người mặc quần áo đŕn bà, đóng giả làm Đỗ Cảnh Thạc, nhút nhát, hãi sợ trước đám lính của Hoa Lư. Mặc cho Đinh Bộ Lĩnh lŕm nhục, Đỗ Cảnh Thạc vẫn cố thủ không
đ
em quân ra đánh.
Đ
inh Bộ Lĩnh càng thúc quân đánh giữ ở
mặt chính...
Bỗng Đỗ Cảnh Thạc thấy quân phía sau rối loạn, rồi tiếng reo ầm ở ngay trong lňng thành Đỗ Động, đŕn bà con trẻ nhốn nháo, quân sĩ bị dồn đến mặt thành chính. Cảnh Thạc cứ tưởng tướng của mình theo giặc làm loạn, hóa ra, cái đám quân của Nguyễn Siêu xin trú chân bữa nọ, quá nửa là do các đội tiềm nhập của Đinh Bộ Lĩnh trŕ trộn vào. Nhân lúc Cảnh Thạc lo giữ mặt chính, họ đã chém tướng mở cửa phía nam thành cho quân Nguyễn Bặc kéo vào!
Biết là Nguyễn Bặc đã thành công, Đinh Liễn cũng đă vào được ở mặt đông thŕnh, Đinh Bộ Lĩnh thúc voi cůng quân sĩ ào lên, đánh ập lại. Đỗ Cảnh Thạc cňn đang nhảy ra mặt thŕnh
để đốc chiến, không cho lính bỏ chạy, thě đă bị Đinh Bộ Lĩnh phóng một mũi lao, trúng cổ, nhŕo xuống chết, máu phun xối xả...
Quân Hoa Lư vào Đỗ Động, kính giŕ trọng trẻ, đem gạo, muối phát cho những người thiếu, đói...
Dân chúng vô cùng cảm kích...
Vạn Thắng Vương mở tiệc khao quân. Ngay đęm ấy, đă đem một nửa số quân cůng Đinh Liễn lęn Đường Lâm phối hợp với quân
của Đinh Điền, cất binh đánh Nguyễn Thái Běnh ở Tam Đái...
Nguyễn Bặc ở lại giữ Đỗ Động vŕ Tây Phù Liệt.
Đinh Điền đă được mật báo từ trước, khi Đinh Bộ Lĩnh vŕ Đinh Liễn kéo quân đến, liền hợp binh tiến đánh Nguyễn Thái Běnh ở Tam Đái.
Nguyễn Thái Bình tên chính là Nguyễn Khoan, lập trang trại ở Vĩnh Mỗ, Tam Đái, gọi là Nguyễn Gia Loan. Khi Dương Tam Kha cướp ngôi của Ngô Tiên Chúa, Nguyễn cất quân từ trang ấp của mình, thu phục các đầu lĩnh ở suốt một miền Tam Đái rồi xưng lŕ sứ quân. Nguyễn Khoan liên kết với Kiều Công Hãn ở Phong Châu, đắp thành chấn giữ cả một vùng lớn ở ngã ba sông Lô và sông Bạch Hạc, có ảnh hưởng đến cả miền sông Tích vŕ sông Đáy...
Hội quân với Đinh Điền xong, Đinh Bộ Lĩnh vŕ Đinh Liễn để Đinh Điền cất quân đi trước, vây đánh Nguyễn Thái Běnh còn mình và con trai tiến đánh Kiều Công Hãn ở Phong Châu.
Thành Phong Châu ở ngay cạnh mặt đę sông Bạch Hạc. Kiều Công Hãn lấy đê là một khúc thành ngoại, cho đắp thêm ba mặt khác, ở giữa là những chân ruộng lúa tốt, phì nhiêu. Thành nội cũng đắp bằng đất, có đŕo hào bốn xung quanh thả chông tre và chông sắt có ngạnh, khá cẩn mật...
Thành chỉ có cửa tiền, cửa hậu để ra vào... Thành của Nguyễn Thái Bình ở cách thành Phong Châu khoảng bảy dặm. Hai sứ quân này cũng theo kế liên hoành, bẻ tên, uống rượu máu, thề giúp đỡ nhau để hůng cứ một vùng Phong Châu - Tam Đái.
Đinh Bộ Lĩnh kéo quân đến vây thŕnh Phong Châu. Quân Hoa Lư với những thuyền chiến lớn, đóng chặt ở ngă Ba Hạc, thuyền nào đội ấy, đội ngũ rất quy củ.
Kiều Công Hãn thấy Vạn Thắng Vương kéo quân đến, trong lòng rất lo sợ, liền thông báo cho Nguyễn Thái Bình mau cử quân đến trợ giúp. Nhưng, quân tướng đến Nguyễn Gia Loan lại đem thư trở về, vě ở thành Tam Đái, Nguyễn Thái Bình cũng đang bị Đinh Điền vây đánh rất dữ, không thể nŕo vào mà xin quân cứu viện được!
Kiều Công Hãn lên mặt thành xem thế trận của Vạn Thắng Vương.
Chỉ thấy, đổm gň bên đông và bên tây có mấy đạo quân ngựa và quân bộ đóng binh bất động như để chờ lệnh.
Chủ lực của Vạn Thắng Vương có đến hŕng ngàn thuyền chiến vẫn chưa động binh. Quân do thám đưa tin về, cho biết, Vạn Thắng Vương cho cắm trại, lập trướng phủ ở mặt đę, đang đón các đám hát xoan ở quanh vůng, mời các ca nữ hát cho quân lính mua vui. Chưa thấy họ động binh. Có lẽ họ chờ Đinh Điền hạ
xong thành Tam Đái, sẽ vây đánh thŕnh Phong Châu.
Nhưng cữ ấy, mưa to gió lớn suốt mấy ngày đêm. Trong thành Phong Châu, nhà cửa tốc mái hết, mưa như xối xả vào mặt vào người quân sĩ không thể nào đứng trên mặt thành mà canh giữ được Kiều Công Hãn chắc hẳn Đinh Bộ Lĩnh hẳn còn lo cho đội binh thuyền chống bão, thì trong sấm sét đã thấy bốn mặt thành, quân Hoa Lư xuất quỉ nhập thần, tràn vào bốn mặt, xông thẳng vào trướng phủ. Đuốc thông thắp sáng rực khắp chỗ, quân lính của Kiều Công Hãn không kịp trở tay, Hãn bị Đinh Bộ Lĩnh dùng kiếm chém xả vai, chết ngay ở cửa dinh Khi bão tạnh thì cờ của Vạn Thắng Vương đã bay phấp phới khắp bốn mặt thành.
Đinh Bộ Lĩnh giao thŕnh Tam Đái cho Đinh Liễn. Liễn ở lại, thu thập quân lương, vũ khí, giải giáp quân lính của Kiều Công Hãn. Vạn Thắng Vương đem quân xuống đánh dốc thŕnh Tam Đái. Nguyễn Thái Běnh đang bị Đinh Điền vây dữ, lại thấy Vạn Thắng Vương kéo quân đến thě hồn bay, phách lạc. Một nha tướng của Nguyễn muốn làm phản từ lâu, liền chém chết Nguyễn Thái Bình, mở cửa thành, đem đầu chủ tướng nộp cho Đinh Bộ Lĩnh. Đinh Bộ Lĩnh để Đinh Điền cůng mấy tướng trẻ, ở lại giữ Tam Đái vŕ Phong Châu, còn mình gọi con là Đinh Liễn, đem binh thuyền xuôi sông Nhị Hà thẳng xuống đánh Nguyễn Thủ Tiệp ở Tiên Du và Lý Khuê ở Siêu Loại.
Đinh Bộ Lĩnh kéo quân vŕo Cổ Loa. Đinh Liễn thě từ sông Nhị Hà, theo sông Nguyệt Đức, vòng theo phía sau lưng, chặn đường không cho quân của Lý Khuê ở Siêu Loại đến tiếp ứng! Nguyễn Bặc từ Đỗ Động cũng đến. Vạn Thắng Vương cůng Nguyễn Bặc sắm lễ vật đến đền Thục Vương lŕm lễ. Tưởng nhớ đến Ngô Vương, Vương nói với Nguyễn Bặc, giọng bůi ngùi:
- Chí lự của một bậc anh hùng như Ngô Tiên Chúa, thật nghìn năm mới có một người. Nhưng trời không ban cho chữ Thọ, chữ Lộc tiếp theo chữ Phúc... Vương triều ngắn ngủi, con lại không nối được nghiệp cha. Rồi cůng tướng sĩ bầy đồ tế ở chính điện thân vŕo tế Ngô Vương, sai Nguyễn Bặc viết lời văn ca ngợi công đức của ngŕi ở trong buổi tế.
Đinh Bộ Lĩnh cảm khái, khóc to lęn rồi quay ra nói với các tướng rằng:
- Trước Ngô Vương, người giỏi nước Đại Việt chỉ mong lŕm tiết độ sứ. Vô těnh, coi nước mình chịu làm một quận, huyện của ngoại bang. Chỉ có Ngô Vương, đánh bại quân Nam Hán, vạch riêng bờ cõi, lập triều đình, xưng
Vương, đường đường lập quốc. Công nghiệp lớn ấy, chúng ta phải gắng tiếp chí lự của người trước, có đâu lại để nước thŕnh mười mấy mảnh, mười mấy sứ quân được. Các tướng sĩ hăy cùng ta dẹp nốt loạn các Lệnh Công, để đưa lại sự mạnh giầu cho xứ sở, mở mặt với thięn hạ.
Quân lính dạ ran. Vạn Thắng Vương biên chế lại đội ngũ, tập trận ở Loa Thành rồi kéo quân thẳng vào thành Tiên Du, vây một ngày một đêm. Thành vỡ, Nguyễn Thủ Tiệp giả làm thầy lang, đeo bọc thuốc chạy trốn, bị bắt ở bến đň No. Đinh Bộ Lĩnh sai chém đầu rồi cůng Đinh Liễn, Nguyễn Bặc tiến đánh Lý Khuę ở Siêu Loại.
Lý Khuê đóng quân trong thành rất sợ, biết là không chống cự nổi, liền treo cờ hàng mở toang thành cho quân Vạn Thắng Vương kéo vào. Đến nơi, thì phó tướng của Khuê tự trói mình, nộp sổ đinh, sổ điền. Vạn Thắng Vương truy hỏi Lý sứ quân, phó tướng nói, chủ tướng của hắn sợ vỡ mật, đă đem vợ con trốn lęn miền thượng du, có lẽ bây giờ đi cũng rất xa rồi... Đinh Bộ Lĩnh cho Đinh Liễn đuổi theo, đến bęn sông Phả Lại thì bắt được, chém chết, vứt xác xuống sông...
Vạn Thắng Vương ở lại Siêu Loại ba ngày, rồi tiến đánh Lữ Đường xưng lŕ Lữ Tá Công ở Tế Giang. Vương đóng quân chủ lực ở Sięu Loại, cho Đinh Điền vŕ Nguyễn Bặc đem ba ngŕn quân vây thành. Vạn Thắng Vương dặn con trai:
- Đất Tế Giang sěnh lầy rất nhiều, quanh co dễ bị đánh úp, bị lừa nhử. Quân ta dầu thắng lớn, nhưng không vě thế coi thường, sơ hở.
Con hãy liệu kế mà đánh giặc, đừng để quân sĩ mệt nhọc hoặc tổn thất không cần đến.
Đinh Liễn nghe lời cha, đến nơi, quả nhięn thấy Lữ Đường, quân không tập trung, dinh phủ, thŕnh trì rất sơ sài. Lữ chia quân đóng tản mát ở chỗ hiểm yếu. Hễ quân của Hoa Lư
đi đông thě tránh mà đi lẻ là chặn đánh, diệt một vài tên lính, rồi lại bỏ chạy.
Đinh Liễn tức lắm, hỏi kế Nguyễn Bặc. Bặc bŕn: - Chúng chia mà tụ, thì ta không dại gì mà đánh theo kế chúng. Cứ đóng quân yęn một chỗ, chọn những quân bộ, luồn giỏi, bơi giỏi, nấp kín ở những nơi quân thuyền của từng tốp lại qua, tương kế tựu kế mà diệt. Chúng đã xé lẻ, chắc lương thực đem theo chỉ đủ ăn từng ngŕy. Vây phục ba ngày là tự chúng phải mò
đ
i lấy lương, ta sẽ diệt được.
Đ
inh Liễn phục Nguyễn Bặc thật cao kiến,
dùng theo kế ấy. Chỉ trong bảy ngày, vành đai ngoài của quân Lữ Đường bị diệt hết, Đinh Liễn, Nguyễn Bặc đánh sâu vŕo tung thâm, bắt được Lữ Đường, chém chết, thu phục hoŕn toàn đất Tế Giang...
Từ Tế Giang sang Đằng Châu không xa mấy. Đinh Liễn cả đęm không ngủ nổi, từ mờ đất đă sang xin gặp Vạn Thắng Vương.
Đinh Bộ Lĩnh hỏi:
- Con có việc gì mà phải gặp cha gấp vậy... - Con nghe cha định kéo quân về Hoa Lư, có nên thế chăng?
Đinh Liễn băn khoăn nói:
- Quân Hoa Lư từ buổi cất quân đánh các sứ quân, thế như chẻ tre. Bây giờ lŕ lúc quân uy đang mạnh, sĩ khí đang hăng, sao cha không lấy nốt Đằng Châu, lại kéo quân về?
Vạn Thắng Vương vỗ vai Đinh Liễn, thân mật nói: Lŕm tướng không nên quá mê mải vào chuyện đánh dẹp. Đánh lúc nŕo, dừng lúc nào, phải quyết đoán cho đúng těnh thế. Đó chính lŕ điều cốt yếu của binh pháp! Vả lại Phạm Lệnh Công lŕ bậc lão luyện, trải đời, nếu ông ấy muốn xưng hùng, xưng bá tranh vương nghiệp với họ Đinh thì cũng khó lòng mà làm gì nổi ông ấy đâu! ạng ấy phải bỏ ngôi đại tướng quân ở Loa Thŕnh mà về cũng là chán ngấy danh lợi, chỉ muốn quay về lo cho thực
ấ
p và bản quán của mình thôi.
Vạn Thắng Vương nhắp một ngụm trà, rồi
nói tiếp:
- Trước khi đánh Đường Lâm, Hoa Lư vŕ Đằng Châu đă kết nghĩa hòa hiếu. Ta đã nhờ
cao tăng Ngô Chân Lưu sang thuyết phục Phạm Phňng át, nay lại đem quân đi đánh người ta, như thế có phải lŕ tráo trở không!
Đinh Liễn vẫn cňn băn khoăn nói:
- Hòa và chiến thắng chẳng qua chỉ là giao ước giữa hai thế lực. Xưa nay, mạnh lấn yếu vẫn là lẽ thường tình. Quân sĩ từ Tế Giang sang Đằng Châu, chỉ mất non nửa ngày đường. Đánh luôn không hơn sau nŕy lại phải cất quân từ Hoa Lư ư?
Vạn Thắng Vương lại vỗ mạnh vào vai con trai mà bảo: - Hãy cứ đem quân về Hoa Lư đă. Nếu con muốn cầm quân đánh dẹp, thě cũng còn mấy sứ quân nữa đấy, cha sẽ giao binh quyền cho con đi lấy nốt các sứ ấy!
Nói rồi để lại tướng giữ Tế Giang, đem đại quân về Hoa Lư.
Ngô Chân Lưu đem các nha tướng, các chỉ huy sứ ra tận bờ sông Hoŕng Giang đón.
Ngô Chân Lưu theo Vạn Thắng Vương về trướng phủ vừa đi vừa cười tủm tỉm. Đinh Bộ Lĩnh hỏi:
- Sư thầy có gì mà vui cười vậy?
Ngô Chân Lưu nói:
- Có khách quý đang ngồi chờ đại vương!
Đinh Bộ Lĩnh không biết lŕ ai. Khi ra nơi phòng khách đợi mới biết là Phạm Lệnh Công.
Phạm Phòng át vỗ tay ba cái. Đám tùy tùng ăn mặc chỉnh tề đem các lễ vật vŕo. Đinh Bộ Lĩnh nhěn xem thì đều là của quý của châu Đằng: Ngọc trai, đồi mồi, gạo nếp thơm, trâu béo, lại có ngọc trạm trổ rất khéo từ đời nhŕ Hán.
Phạm Phòng át vái Đinh Bộ Lĩnh mà nói:
- Đại Vương xưng hiệu Vạn Thắng Vương quả lŕ tin ở sức xoay trời chuyển đất của měnh. Cất quân một vòng mà các sứ quân ở Đường Lâm, Phong Châu, Tam Đái, Tięn Du, Siêu Loại, Tế Giang đều tan tác. Kiệt hiệt như Đỗ Lệnh Công ở Đỗ Động, bướng bỉnh như Nguyễn Hữu Công ở Tây Phů Liệt cũng thành tan đất mất. Phòng át này xưng sứ quân một phương chỉ là thời thế buộc phải thế. Trước sau vẫn muốn giang sơn muôn dặm thu về một mối. Trước đây át thờ Ngô Vương rồi, nęn không thể theo về Hoa Lư được lŕ vì thế, do đó khi cao tăng Ngô Chân Lưu mang thư đến, Phňng át đă đón tiếp vŕ sẵn lòng hòa hiếu. Nay, thân sang mừng chiến thắng của Vạn Thắng Vương. Và, Đằng Châu của viên tướng già này, xin thần phục Hoa Lư. Đại Vương hãy đánh dẹp nốt các sứ quân khác, đừng lo gě đến Đằng Châu cả.
Đinh Bộ Lĩnh vô cůng cảm kích liền nói: - Bộ Lĩnh tôi đâu phải lŕ kẻ hám quyền lực.
Thực ra là không thể giương mắt nhìn đất nước như gấm như hoa bỗng chốc thành mảnh tấm,
mảnh vụn, vá víu; cái đám rồng đất ao cạn tranh nhau mấy lũ cá ranh ấy, lŕm hỏng thời cơ non sông Đại Việt sánh ngang với các nước khác trong thięn hạ. Do đó mŕ phải biến vải vụn, mảnh xoàng thành một dải sông núi liền nhau, có vương quyền tự chủ, thì mới mong giầu mạnh được. Phạm Lệnh Công tài trí hơn người mà hết lòng vun đắp cho Lĩnh này, thì, giang sơn này, phú quý cùng hưởng, hoạn nạn cùng chia. Bộ Lĩnh này không bao giờ đụng đến Đằng Châu, chỉ mong khi nước ta có chủ thě hiệu lệnh phát ra từ kinh đô, Phạm Lệnh Công hết lňng giúp dập và thi hành.
Phạm Phòng át vội nói:
- Tất nhiên! Tất nhiên! châu Đằng phải biết phận mình trong Vương quốc chứ! Đinh Bộ Lĩnh mở tiệc khoản đăi Phạm Phòng át, gọi người vào múa hát suốt đêm. Đêm ấy ba người bàn bạc về Phật Giáo, Lão Giáo, về Sĩ Vương và việc chấn hưng mở trường dậy chữ nho, rất tâm huyết.
Nhân lúc vui, Đinh Bộ Lĩnh hỏi Ngô Chân Lưu:
- Ta hỏi thầy, Hoa Lư có trở thành đế đô được không? Nếu Hoa Lư trở thŕnh kinh đô thě kế sách nên như thế nào?
Ngô Chân Lưu nói:
- Thiền phái đang thịnh hŕnh ở nước ta do bậc sư tổ là Tì-ni da-liu chi phổ truyền. Thuyết pháp của vị tổ này thường sử dụng thuật sấm
vĩ và địa vực trong việc giúp thi hành chính sự. Tôi cũng là học trò của sư tổ. Thiền phái này, được thầy truyền, không những phải học rộng cả tam giáo, Phật, Lão, Nho mà phải biết sấm vĩ và phong thủy nữa! Phong thủy là môn học xem xét địa thế để xây chùa tháp, nhà cửa, mộ phần và thành quách.
Phạm Phòng át lắng nghe, gật gật đầu, chịu sư thầy kiến thức thực uyên thâm. Đinh Bộ Lĩnh thấy Ngô Chân Lưu dừng lại đúng chỗ měnh muốn nghe liền tự tay dâng nước trà ngon cho sư thầy và giục:
- Xin ngài cho nghe tiếp!
Ngô Chân Lưu nói:
- Môn học phong thủy dựa trên sự tin tưởng rằng mặt đất chịu ảnh hưởng của tinh tú trên trời. Và, các gò đống sông ngòi, mô phỏng theo cách sắp đặt của tinh hệ và tinh vân. Địa thế và long mạch đóng một vai trò quan trọng trong sự an nguy và thịnh suy của một nhà, một họ, một vùng hay một nước... Đinh Bộ Lĩnh khen: - Phải lắm! Phải lắm! Vậy Hoa Lư thế nào?
- Hoa lư là nơi núi non trùng điệp. Núi trong sông, sông trong núi. Căn cứ thủy, bộ rất thuận tiện. Sau lưng là rừng, trước mặt là đồng bằng, xa nữa là biển... Họ Đinh là dòng họ lẫy lừng
ở đây, dựng nghiệp nhiều đời, chí lự hơn đời.
Người ta nói: người giỏi thì ở núi, cũng thu phục
được các người cůng chí hướng, dù ở góc biển cũng có thể làm nên nghiệp lớn. Hiểu đất mình, dân chúng xung quanh đều hết lòng trung, theo mình dựng nghiệp. Non sông thì tráng lệ, phong thủy hài hòa cũng là đất có thể chọn đô được!
Đinh Điền ở phía dưới đứng dậy nói:
- Người Hoa Lư thì lấy Hoa Lư làm kinh đô,để các nơi phải nhớ đến mŕ sợ. Ngô Vươngxưa không tự mình dựng đô, dùng đô cũ của vua Thục, do đó mŕ đă bị Dương Tam Kha lấn quyền, thay người mình vào người của vua đấy!
Đinh Bộ Lĩnh nhắc khéo Đinh Điền:
- Ta hãy nghe sư thầy nói tiếp.
- Nước ta đến nay mới có mấy nơi đô thŕnh. Đó lŕ kinh đô Văn Lang của vua Hůng. Mê Linh của vua Trưng và sau này Loa Thành là kinh đô của Vua Thục. Ngô Vương vì chưa yên tâm về ý đồ lấy lại đất Giao Chỉ của nhŕ Nam Hán, do đó mới lấy Loa Thŕnh làm kinh
đô để phňng ngoại xâm có thể đến một lần nữa. Có biết đâu, đô thŕnh phải phù hợp với vương nghiệp. Loa Thành quá bé không đủ làm kinh đô. Lại không có núi sông hiểm trở... Nếu Vạn Thắng Vương lên ngôi hoàng đế thì nên lấy Hoa Lư làm kinh đô. Còn đâu hơn đây nữa...!
Vạn Thắng Vương vui lắm, cầm rượu mời Ngô Chân Lưu và các tướng, hôm ấy, Hoa Lư
uống hết sạch mấy thuyền rượu quý của Phạm Phòng át mang sang biếu tặng.
Dẹp nốt các sứ quân còn lại, Vạn Thắng Vương lên ngôi hoàng đế. Vua phong cho con trai đầu là Đinh Liễn làm thái tử, nam Việt Vương. Tôn hiệu xưng là Tiên hoàng, tức là vị hoàng đế đầu tięn. Vua nói với Ngô Chân Lưu và Nguyễn Bặc:
- Kinh Dương Vương, Hùng Vương, Thục Vương, Trưng Vương, Ngô Vương chỉ xưng vương thôi, vì cho quốc gia mình vương hiệu là đủ. Như thế là tự khiêm hay tự ty? Nước Trung Hoa, vua của họ là hoàng đế, thì vua Đại Việt ta cũng phải xưng là hoàng đế chứ, xưng vương hóa ra kém họ một bậc ư?
Do đó, tôn hiệu lấy lŕ Tiên Hoàng. Vua lập Thái Miếu, thờ tổ tiên, tôn phong cho cha mẹ. Vua cho làm các cung điện ở Hoa Lư, dựng các chùa, quán, rồi xét công ban thưởng, xét tài trao chức, định thứ bậc cho các quan văn vő và tăng đạo. Quán xuyến các việc trong triều, đứng đầu trăm quan lŕ Nguyễn Bặc, lĩnh chức Định Quốc Công. Việc bên ngoài kinh thành giao cho Đinh Điền, lĩnh chức ngoại giáp. Việc hěnh án trong nước vua giao vào tay Lưu
cơ, lĩnh chức Đô hộ sĩ sư. Vua vẫn nhớ ơn Trần Minh Công, đem bŕi vị vào thờ cạnh bố mẹ đẻ của mình ở Thái miếu, lại đem công chúa Minh Châu gả cho Trần Thăng, phong Thăng lŕm phò mã đô úy.
Vua chọn tăng thống Ngô Chân Lưu lŕm quốc sư. Những buổi đại triều, các quan đều đứng, rięng quốc sư được ngồi ở ghế dưới thềm vua. Chân Lưu được phong lŕ Khuông Việt đại sư. Trương Ma-Ni lŕ pháp chủ của các đạo quán được phong lŕm Tăng lục đạo sĩ, lại cho Đặng Huyền Quang, giúp dập Ma-Ni, lŕm Sùng Chân uy nghi.
Bấy giờ Lê Hoàn là một tướng trẻ lập được nhiều công, đánh dẹp ở phương xa, Đinh Tięn Hoàng rất yêu quí, có ý muốn cất nhắc.
Vua vẫn coi việc quân làm hàng đầu. Từ những trải nghiệm trong việc đánh dẹp các sứ quân, liền định việc quân gồm mười đạo. Một đạo lại chia ra lŕm mười lữ. Một lữ gồm mười tốt. Một tốt là mười ngũ. Mỗi ngũ là mười chiến binh. Vua phong Lê Hoàn làm thập đạo tướng quân.
Chọn năm người vợ lŕm hoàng hậu với các tước hiệu: Đan gia, Trinh Minh, Kiều quốc, Cồ quốc và Ca ông...
ĐIện nơi vua coi chầu rộng chín gian, chuông đồng khánh đá được treo hai bęn để lŕm hiệu lệnh. Lại chọn một ban nhạc để dùng trong việc tiết lễ.
Vua đặt đŕn tế trời đất vŕ thần Hậu Tắc. Vua đem vŕng ban cho Khuông Việt đại sư Ngô Chân Lưu, xây chůa lớn ở Hoa Lư. Vua bảo sư thầy rằng:
- Một nước không có văn hiến không thể dŕi lâu. Chùa là nơi đào tạo người tài. Con các đại thần các công chúa, hoŕng tử đến tuổi đều phải vŕo chùa để học chữ và nhuần thấm kinh kệ, sau khi đã đạt đến bậc trí giả thě triều đěnh sẽ tùy tài mà trao chức.
Ngô Chân Lưu nhân đó mới cho xây những chůa lớn ở Hoa Lư, cột đều bằng đá. Chân cột cho khắc những câu kinh của các vị Phật đă thành chính quả rất tôn nghiêm. Chùa khánh thành, Tiên hoàng thân mặc áo, nghe giảng kinh một giờ. Năm vị hoàng hậu thì trai giới, hầu lễ cho hết cả một đŕn chay.
Vua xưng quốc hiệu là Đại Cồ Việt. Cho xây thành nội và hoàng thành. Đào hào quanh bốn mặt thành, cho thả sen. Phía ngoài hoàng thành và bến sông Hoàng Giang cho mở các chợ lớn. Lái buôn các nơi đều đổ vŕo buôn bán.
Chẳng mấy chốc Hoa Lư đă sầm uất hẳn lên. Nhà cửa dựng lên san sát, hàng quán, ca lâu đua nhau mọc lên. Sản phẩm từ núi đổ xuống, từ biển đem lęn vô cùng phong phú.Các lái buôn tận Chà Và, Châu ạ, Châu Lý, Châu Khâm, Châu Liêm, đều đem thuyền lớn tận bến Hoàng Giang buôn bán.
Hoa Lư đă thành một đô thành, có người gọi luôn là Tràng An, coi như thể kinh đô của nhà Đường bên Trung Hoa vậy.
Một buổi chầu, Khuông Việt đại sư Ngô Chân Lưu đứng đầu hŕng văn vő, tâu rằng:
- Triệu Khuông Dẫn ở Trung Hoa đă thu lại được giang san về một mối, lập nęn nhà Tống xưng là Thái Tổ, nhân dịp này, để giữ hòa hiếu dài lâu, nên cử người sang Trung Hoa xin thụ phong. Nhà Tống mới lên, hẳn là phải công nhận triều đình của Đại Cồ Việt.
Đinh Tiên Hoàng cho là phải liền sai thái tử nam Việt Vương, sắm sanh cống vật sang xin thụ phong ở triều Tống...
Vua đi săn hổ tận vůng Cổ Tế. Dọc đường thấy một trang trại khang trang, liền cho dừng quân sĩ, vŕo thăm, khi lęn nhà nhìn vào bài vị, bỗng giật mình, cho đi mời trang chủ vào để hỏi.
Trang chủ là một bà già lưng còng, tóc bạc trắng. Nhìn vào gương mặt thì biết trước đây cũng là nhà quyền quý.
Tiên Hoàng hỏi:
- Nhà bà cũng họ Đinh ư? Họ Đinh lŕ họ nhà vua đấy, bà biết không?
Bà già gật đầu. Người lúc tỉnh lúc lẫn. Những người chung quanh nói:
- Đứng trước mặt bŕ là hoàng đế đấy, cúi lạy đi.
Bà già chống tay xuống, định lạy. Đinh Tięn Hoàng ân cần nâng dậy, nói:
- Bà còng thế, lạy thì khổ quá! Ta miễn
lễ...
Rồi lại hỏi:
- Bài vị trong nhà thờ ai vậy?
- Thờ chồng tôi đấy.
- Thế con cái của bà đâu?
- Binh lính của Vạn Thắng Vương giết mất rồi. Xưa kia chồng tôi bức bách Vạn Thắng Vương Đinh Bộ Lĩnh. Khi Lĩnh dựa vŕo Trần Lãm có thế lực đem quân về đánh chồng tôi. Chồng tôi phải bỏ Hoa Lư mŕ bán xới đến tận đây. Ngờ đâu, sau nŕy có người báo, tướng của Đinh Bộ Lĩnh đem quân đến vây bắt rồi giết mất!
Đinh Bộ Lĩnh thở dŕi. Vua bãi việc đi săn hổ, bảo bŕ già đưa mình ra mộ thăm mả chú.
Tiên Hoàng sai sắm lễ vật thân đến tế chú. Rồi quay về nói với bà thím già rằng:
- Cháu chính là Đinh Bộ Lĩnh đây! Việc cũ hăy quên đi. Cháu xin rước thím về Hoa Lư để phụng dưỡng. Thím không nhớ quę ư?
Bà già khóc, khăn đẫm nước mắt nói:
- Nhớ họ hàng, anh em ruột thịt lắm chứ, nhưng nay già rồi, sắp chết rồi, già này xin ở đây trông nom phần mộ của chồng thôi!
Biết thím vẫn giận mình, Tiên Hoàng ban cho bà một trăm lạng vàng để tu sửa phần mộ,
và khởi trang nhà cửa cho xứng với người hoàng tộc.
Khi về, vua cho lập bài vị của chú ruột đem vào thờ phụng ở Thái miếu. Lại thân làm một bài văn tế đọc khi lŕm lễ an vị, hết sức chu đáo.
Đęm ấy, Tiên hoàng thương chú, liền gọi một đứa cháu họ xa, đến lŕm con nuôi bà thím và được hưởng tước phong như các ông chú, bà cô khác.
Đầu thu Kỷ Măo
8.19
N.V.P
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét